Aangrijpende verhalen en ingrijpende therapievormen

Het juiste pad

Ricardo wist als tiener al dat hij mensen wilde helpen.“Het leek me geweldig om iemand die emotioneel in de knel zat, weer wat perspectief te bieden." De start van zijn loopbaan in de psychotherapie herinnert hij zich nog goed. “Als beginnend psycholoog was ik nog onzeker, maar mijn supervisor gaf me de begeleiding die ik nodig had. Mijn eerste patiënt was een grote, imposante man met ernstige rugpijn zonder duidelijke medische oorzaak. Tijdens onze sessies ontdekte ik dat zijn pijn verbonden was met iets wat hij als kind zijn moeder had horen zeggen: ze wenste dat hij nooit geboren was. We bespraken dit samen met zijn moeder en die bleek zelf jarenlang met een schuldgevoel te hebben rondgelopen. Tijdens de sessie kon ze eindelijk haar spijt uiten. Na deze confrontatie viel er letterlijk een last van de schouders van de man en verdween zijn rugpijn. Het was een intens maar bevrijdend proces, en voor mij een bevestiging dat ik het juiste pad had gekozen.”

Herstel van hechtingsbreuken

Ricardo vertelt enthousiast over het onderzoek naar Attachment Based Family Therapy (ABFT). “In de REPAIR-studie onderzoeken we of deze therapievorm effectief is bij jongvolwassenen van 18-25 jaar die kampen met suïcidaliteit. Het doel is om te zien of ABFT een duidelijke toegevoegde waarde heeft en kosteneffectief is.” De betrokkenheid van ouders speelt een cruciale rol in ABFT. “In 16 weken, de standaard behandeltijd, richten we ons op het herstel van breuken in de gehechtheid tussen de jongvolwassene en zijn of haar ouders”, legt Ricardo uit. “Een herstelde relatie draagt bij aan de mentale gezondheid van de jongvolwassene. Bovendien gaan ouders hun eigen hechtingsgeschiedenis vaak ook beter begrijpen." Hij beschrijft hoe ingrijpend de therapie kan zijn. “Als een kind kampt met suïcidaliteit, lijdt vaak het hele gezin. Het is mooi als ze elkaar weer vinden en tot steun kunnen zijn.”

Samenwerken en samen behandelen

“Ik ben geregeld geraakt door het verhaal van een patient”, vertelt Ricardo. “En dat mag ook, want sommige verhalen zijn gewoon aangrijpend. Ik heb altijd hoop, en dat helpt. Bij complexe casussen kan ik bovendien rekenen op mijn team op de afdeling psychiatrie, waar samenwerken en samen behandelen de norm is.” Door zijn creativiteit aan te spreken en sportieve prestaties na te streven, krijgt Ricardo weer nieuwe energie. "Een dag per week huur ik een atelierruimte waar ik schrijf. Ik begon met korte verhalen, maar inmiddels gaat het zelfs richting een roman. Daarnaast beoefen ik vechtsporten zoals kickboksen.” Het idee om ooit nog eens in de ring staan spreekt hem wel aan. “Maar ja, ik wil geen klappen tegen mijn hoofd krijgen en niet knock-out geslagen worden. Dus dan houdt het op. Ja, die hersenen hè”, zegt hij lachend. “Die zijn toch een kwetsbaar onderdeel van het menselijk lichaam.”

Op zoek naar de juiste expertise

“Psychotherapie was mijn eerste liefde”, benadrukt Ricardo, “Maar het organiseren van de zorg begin ik ook steeds interessanter te vinden. Met name denk ik dat daar winst valt te behalen door sneller de juiste expertise voor de problematiek te vinden.” Hij merkt op dat hij in het ziekenhuis regelmatig ziet dat mensen al jaren zonder resultaat in behandeling zijn. “Je wilt eigenlijk zo snel mogelijk de juiste patiëntengroepen identificeren. Bijvoorbeeld mensen waarvan je weet dat standaard richtlijnbehandeling niet voldoende zal zijn vanwege de complexiteit van hun problemen. Soms is eerder een hoogspecialistische aanpak nodig.”

Tot slot pleit Ricardo voor een meer systemische benadering in de geestelijke gezondheidszorg, waarin zowel persoonlijke als relatie- en gezinsdynamieken centraal staan. Hij hoopt dat verder onderzoek en erkenning van de voordelen van systemisch werken zullen bijdragen aan een betere mentale gezondheid op de lange termijn. "Ik ben er bijvoorbeeld van overtuigd dat herstel van hechtingsbreuken een belangrijke rol kan spelen in het bevorderen van gezondere relaties en een stabieler leven voor toekomstige generaties.”