Wie mag er kinderen krijgen – en wie niet?

Hoe kwam de theatervoorstelling op je pad?

“Floor Houwink ten Cate, de maker van de voorstelling, zocht iemand die gesprekken met experts op het podium kon voeren. De voorstelling is een experiment, waarin performance, muziek, documentaire en een talkshow samenkomen. Het gaat over de vraag: wel of geen kinderen krijgen, maar vooral wie dat mag en kan en wie niet. Daarin spelen macht, privileges, kwetsbaarheden en het ervaren van barrières een nadrukkelijke rol. Floor heeft mij heeft gevraagd deze gesprekken te voeren, vanwege mijn expertise in reproductieve rechtvaardigheid.”

Waarom besloot je om hieraan mee te werken?

“Los van de inhoud vind ik dit een heel waardevol initiatief. In de westerse academische wereld telt vooral wat in cijfers - vaak door witte mannen - is vastgelegd als kennis. Maar kennis zit ook verpakt in verhalen, beelden of andere kunstvormen als dans. Veel oeroude kennis is overgenomen, verloren gegaan: soms letterlijk verbrand. In de theatervoorstelling krijgen die onderbelichte manieren van kennis nu een podium.”

Welke kennis?

“Een deel van de voorstelling is een ritueel rondom bloed. We doen dat bewust, omdat bloed vaak wordt geassocieerd met iets zwaks: met slachtofferschap, verlies, verdriet, dood. Terwijl bloed - zeker binnen de context van voortplanting - juist kracht en leven symboliseert. Maar het gaat ook om verhalen over taboes rond abortus, doodgeboren kinderen, de vraag of je als vrouw moeder moet worden, de verhalen van meeroudergezinnen, transmensen, mensen die weinig geld te besteden hebben of mensen die racisme ervaren.”

Wat zijn de reacties van mensen in de zaal?

“Wat mij raakt, is wat er op het podium gebeurt in interactie met het publiek. Dingen die voor mij bijna vanzelfsprekend zijn, blijken voor bezoekers compleet nieuw. Dat abortus nog steeds in het Wetboek van Strafrecht staat, bijvoorbeeld. Of dat er dagelijks bij abortusklinieken wordt gedemonstreerd. Net als de slechtere geboortezorg voor mensen met een migratieachtergrond of in asielzoekerscentra. Of dat tot 2014 afstand moet doen van je voorplantingsorganen als je een andere letter in je paspoort wilde. Je ziet dan de bezoekers – over het algemeen een geprivilegieerde en hoogopgeleide doelgroep – schrikken. 'Gebeurd dít in Nederland?' Die interactie is goud.”

Wat wil je overbrengen?

“Vooroordelen over gender of etniciteit zitten vaak in ons hoofd - ingegeven door media, politiek, opvoeding. Maar daaronder zit iets intuïtiefs, iets dat rechtvaardigheid herkent. Met bijvoorbeeld muziek en beeld kun je dat diepere niveau raken. Daardoor ervaar je ongemak. Er wordt tijdens de voorstelling veel gelachen, maar ook gehuild. Dan ontstaat ruimte om echt iets met elkaar te voelen en te begrijpen. Dat is magisch.”

Hoe verder?

“Ik hoop dat we deze voorstelling ook kunnen spelen op plekken waar reproductieve rechten nóg meer onder druk staan, zoals in Engeland of Amerika - dat is echt een droom. Wat ik verder ga doen? Geen idee. Ik hoop vooral mensen om me heen te blijven verzamelen met wie ik dezelfde waarden deel. Ik ben geen performer of acteur, dat is niet mijn kracht. Maar of het nou theater is, een documentaire, een kinderboek of iets organiseren - als het mensen samenbrengt en werelden verbindt, dan weet ik: dáár moet ik zijn.”

Hoe houd je jezelf staande?

“Ik vind mijn werk ontzettend leuk. De thema’s waar ik professioneel mee bezig ben, raken me ook persoonlijk, waardoor werk en privé vaak in elkaar overloopt. Soms is het zwaar, omdat ik voortdurend word geconfronteerd met onrechtvaardigheid – en onrechtvaardige verhalen zoeken je ook op. Daarom verzamel ik mensen om me heen die me daarin kunnen dragen, en doe ik ook andere dingen waar ik blij van word. Tegelijk word ik door dit werk voortdurend geconfronteerd met mijzelf, met hoe ik óók onderdeel bent van het systeem. Daar wil ik niet voor weglopen. Het begint met erkennen dat ik zelf ook bijdraag aan die onrechtvaardigheid.”