Wat regelt de Wet genees­kundige behandelings­overeenkomst (WGBO)?

Start geneeskundige behandelingsovereenkomst

Een geneeskundige behandelingsovereenkomst houdt in dat een hulpverlener zich tegenover een patiënt verbindt om geneeskundige handelingen te verrichten die rechtstreeks betrekking hebben op de patiënt. Bij algemeen advies, bijvoorbeeld door een hulpverlener op een website gegeven, komt geen geneeskundige behandelovereenkomst tot stand.

Een behandelovereenkomst start in principe op het moment dat de patiënt (of vertegenwoordiger) een concrete hulpvraag bij de hulpverlener neerlegt en de hulpverlener daarop ingaat. Daarvan is vaak al sprake in de voorfase, bijvoorbeeld als een patiënt in de wachtkamer wacht op de afspraak met een hulpverlener.

Rechten en plichten WGBO

Wanneer er sprake is van een geneeskundige behandelovereenkomst, gelden de regels uit de WGBO. Hieronder lichten wij een aantal belangrijke rechten en plichten toe.

Medisch dossier

De WGBO verplicht een hulpverlener om een medisch dossier van de patiënt in te richten over zijn behandeling en gezondheid. Het bijhouden van een medisch dossier is onder meer van belang voor de kwaliteit en continuïteit van de zorg. Zo kan bijvoorbeeld ook een waarnemer of andere hulpverlener zien welke zorg er is verleend. De patiënt heeft te allen tijde recht op inzage en afschrift van het medisch dossier. Sinds 2020 hebben ook nabestaanden onder bepaalde omstandigheden recht op inzage en afschrift van het dossier van een overleden patiënt. Ook dit recht is in de WGBO opgenomen.

Informatieplicht

Uit de WGBO volgt dat een hulpverlener zo volledig en begrijpelijk mogelijk informatie deelt met de patiënt over de mogelijke behandelingen, eventuele risico’s en alternatieven. De hulpverlener overlegt met de patiënt, vraagt naar de behoeften en nodigt de patiënt uit om vragen te stellen. De patiënt kan op basis van de verstrekte informatie besluiten om al dan niet toestemming te geven voor de behandeling. Dit wordt ‘informed consent’ genoemd.

Medisch beroepsgeheim

Het medisch beroepsgeheim is in meerdere wetten geregeld, zo ook in de WGBO. Het medisch beroepsgeheim betekent dat een hulpverlener moet zwijgen over alles wat hij bij de uitoefening van zijn beroep over de patiënt te weten is gekomen. Onder het medisch beroepsgeheim vallen ook niet-medische zaken van de patiënt. Het medisch beroepsgeheim is niet absoluut; er zijn een aantal uitzonderingen die een doorbreking op het medisch beroepsgeheim rechtvaardigen. Doorbreking van het medisch beroepsgeheim mag op grond van (veronderstelde) toestemming van de patiënt, een wettelijk voorschrift, zwaarwegende belangen, zeer uitzonderlijke omstandigheden of bijvoorbeeld een conflict van plichten.

Goed hulpverlenerschap

Een van de kernbepalingen uit de WGBO is dat een hulpverlener bij zijn werkzaamheden de zorg van een goed hulpverlener in acht moet nemen. Het uitgangspunt is dat in overeenstemming met de geldende professionele standaard gehandeld wordt. Goed hulpverlenerschap is een recht voor de patiënt, maar betekent ook dat een hulpverlener niet in mag gaan op een zorgvraag die in strijd is met de professionele standaard.

Naast de WBGO hebben ook andere wetten betrekking op de kwaliteit van de zorg, zoals de Wet op de beroepen in de individuele gezondheidszorg (Wet BIG), Wet Kwaliteit klachten en geschillen in de zorg (Wkkgz) en Wet toetreding zorgaanbieders (Wtza).