Artikel

Psycholoog NIP én praktijkondersteuner van de huisarts?

16 juli 2022
Leestijd 4 min

De werkzaamheden van een praktijkondersteuner-GGZ (POH-GGZ) dienen om de huisarts te ondersteunen en vallen onder de verantwoordelijkheid van de huisarts. Toch handelt een psycholoog die staat ingeschreven bij het Nederlands Instituut voor Psychologen (psycholoog NIP) in de functie van POH-GGZ óók in de hoedanigheid van psycholoog. Dit blijkt uit jurisprudentie van het NIP.

Psycholoog in gesprek met cliënt

Beroepscode NIP kan van toepassing zijn

De functie van praktijkondersteuner van de huisarts in de geestelijke gezondheidszorg (POH-GGZ) bestaat sinds 2007. Door de stijgende behoefte aan hulp bij psychische klachten in de eerstelijn is deze niet meer weg te denken uit het zorgaanbod van de huisarts. De POH-GGZ zorgt ervoor dat de patiënt voor verdere hulp op het gebied van de GGZ snel op de juiste plek terechtkomt in de eerste- of tweedelijn. Richting de huisarts vervult hij daarmee een soort gidsfunctie

POH-GGZ is een functie en geen beroep. Mensen met verschillende opleidingsachtergronden kunnen de functie vervullen. Omdat er weinig eenheid was in de uitvoering van de functie, is er sinds 1 januari 2021 een verplicht kwaliteitsregister.

Ook psychologen werken al dan niet parttime als POH-GGZ. De benodigde vaardigheden en kennis sluiten goed aan op hun eigen beroepseisen, zoals 'communicatief zeer vaardig zijn' en 'ruime kennis en ervaring hebben op het gebied van uiteenlopende psychische klachten en psychiatrische aandoeningen'.

Hoewel de werkzaamheden als POH-GGZ dienen om de huisarts te ondersteunen en ook onder de verantwoordelijkheid van de huisarts vallen, oordeelde het Nederlands Instituut voor Psychologen (NIP) in een tuchtzaak in 2022 (weer) dat een psycholoog NIP in de functie van POH-GGZ ook handelt in de hoedanigheid van psycholoog. In 2017 is eenzelfde oordeel door het NIP gegeven. Dit betekent dat de Beroepscode van het NIP ook van toepassing is op de werkzaamheden die een psycholoog NIP uitvoert als POH-GGZ.

Praktijkvoorbeelden

2022: Een psycholoog (NIP-lid) voert als POH-GGZ ondersteunende gesprekken met een 14-jarige patiënte, dochter van gescheiden ouders die co-ouderschap hebben. Op verzoek van de patiënte licht de POH-GGZ de ouders in over diens wens voor vier maanden volledig bij moeder te gaan wonen. De vader van de patiënte is zeer ontstemd over de wijze waarop de POH-GGZ dit heeft aangepakt en vindt dat zij in strijd met de Beroepscode NIP heeft gehandeld.

2017: Een psycholoog (NIP-lid) werkt in de functie van freelance POH-GGZ bij een huisartsenpraktijk en ziet eenmalig een patiënte in het kader van een specifieke sociale fobie: spreekangst voor groepen. De uitlatingen die de POH-GGZ tijdens het gesprek zou hebben gedaan, acht de patiënte in strijd met de Beroepscode NIP. De POH-GGZ zou zich onbeleefd en onsympathiek hebben opgesteld tegenover de patiënte en snel een conclusie hebben getrokken zonder deze te onderbouwen.

Wat is de uitspraak?

Het College van Toezicht van het NIP oordeelt in beide tuchtzaken dat de psycholoog NIP in de uitoefening van de functie POH-GGZ beroepsmatig heeft gehandeld in de zin van de Beroepscode van het NIP.

Beroepsmatig handelen in de zin van de beroepscode betreft alle handelingen die de psycholoog verricht wanneer hij/zij optreedt in de hoedanigheid of functie van psycholoog of gebruikmaakt van de aanduiding psycholoog. Hieronder valt de professionele relatie, het optreden als wetenschappelijk onderzoeker, docent, supervisor, in de media, et cetera.

In de beslissing van dit jaar oordeelt het NIP zelfs dat de psycholoog NIP tijdens de werkzaamheden als POH-GGZ de hoedanigheid van psycholoog niet zomaar 'naar believen' kan afleggen.

Beide POH-GGZ kregen een maatregel opgelegd. De POH-GGZ uit de eerste uitspraak kreeg een waarschuwing, de POH-GGZ uit de tweede aangehaalde uitspraak een berisping.

Handelen in de hoedanigheid van psycholoog

Uit beide uitspraken van het College van Toezicht van het NIP blijkt dat de psycholoog NIP die de functie van POH-GGZ wil uitoefenen, bedacht moet zijn op het feit dat diegene dan ook kan handelen in de hoedanigheid van psycholoog. Dit betekent onder meer dat psychologen die lid zijn van het NIP, tijdens de werkzaamheden als POH-GGZ ook de beroepscode voor psychologen in acht moeten nemen. Daarnaast kunnen belanghebbenden een klacht bij het NIP indienen over de psycholoog. De psycholoog kan dan naast de klachtenprocedure van de huisartsenpraktijk geconfronteerd worden met de tuchtrechtelijke procedure van de vereniging.

Hoewel de functie van POH-GGZ anders is dan het beroep van psycholoog, en de functie van POH-GGZ in een heel andere setting wordt beoefend, is het goed te beseffen dat de beroepscode NIP dus ook tijdens het beoefenen van deze werkzaamheden van toepassing is, of kan zijn. Uit de beide uitspraken volgt niet duidelijk of er ook situaties zijn waarin je als psycholoog NIP in de functie van POH-GGZ níet handelt in de hoedanigheid van psycholoog. Het is dus veiliger er vanuit te gaan dat de beroepscode NIP in die gevallen altijd van toepassing is.

Verschillende VvAA-deskundigen houden zich in het kader van de VvAA-beroepsaansprakelijkheids- en rechtsbijstandverzekering in brede zin bezig met het omgaan met (dreigende) klachten en claims in de zorg.

Meer informatie

Kwaliteitsregister

De uitspraken

Omgaan met klachten en claims

Over de auteur

Caroline van der Kolk-Heinsbroek

Advocaat

caroline.vander.kolk@vvaa.nl

Expertises

  • gezondheidsrecht
  • aansprakelijkheidsrecht

"Als je blijft doen wat je deed, blijf je krijgen wat je kreeg." - Albert Einstein

Vragen?

Neem voor meer informatie over tuchtzaken contact met ons op. Wij helpen u graag. De Juridische servicedesk is bereikbaar op werkdagen tussen 8.00 en 17.30 uur.

Juridische servicedesk
030 247 49 99
Bel ons
VvAA Legal
Hét advocatenkantoor met hart voor de zorg

Meer lezen?

Jubileum VvAA 100 jaar - Leve de zorgprofessional
24 januari 2024
Leestijd 2 min

100 jaar VvAA: alles over ons jubileum

Een 100-jarig bestaan is een mijlpaal om trots op te zijn. Bent u benieuwd hoe we dat gaan doen en wat we voor u als lid in petto hebben? Lees dan gauw verder.

patiënt en huisarts in gesprek
29 november 2023
Leestijd 3 min

Een ontevreden patiënt, wat nu?

Wat doet u wanneer u te maken krijgt met een klacht of claim van een ontevreden patiënt? En hoe kunt u hier het beste mee omgaan?

Huisarts geeft uitleg aan patiënt
1 november 2023
Leestijd 4 min

Opzeggen behandelrelatie want patiënt werkt niet mee, wat nu?

Stel, u wilt de behandelrelatie opzeggen want de patiënt werkt niet mee. Wat kunt u als zorgverlener doen?

4 oktober 2023
Leestijd 3 min

Calamiteitenrapport indienen verplicht in een tuchtzaak?

Moet u verplicht een calamiteitenrapport indienen in een tuchtzaak? Een (kritische) analyse van VvAA.

PrivacyverklaringAlgemene voorwaardenDisclaimerCookiegebruikCookie instellingen