Is onbevoegd inzien van een dossier reden voor ontslag?

Het antwoord op de eerste vraag ligt voor de hand: natuurlijk mag dit niet. Medische gegevens zijn uiteraard zeer vertrouwelijk en worden in de privacywetgeving extra beschermd. Een zorgverlener mag deze gegevens alleen inzien als daar een functionele noodzaak voor bestaat, zoals een behandelrelatie. Toch gaat het regelmatig mis. 

Barbie

Misschien herinnert u zich nog de ophef rondom realityster Barbie? Maar liefst 85 medewerkers van het Haga Ziekenhuis ontvingen een officiële waarschuwing. Zij bekeken het patiëntendossier van Barbie zonder dat zij een behandelrelatie met haar hadden.

Rechters oordelen streng

Ook in de rechtspraak verschijnen er geregeld uitspraken over zorgmedewerkers die onbevoegd patiëntendossiers inzien. De rechter oordeelt streng over medewerkers die onbevoegd medische dossiers inzien. 3 gerechtelijke uitspraken rondom dit thema:

1. In 2016 had een dialyseverpleegkundige van het Maasstad Ziekenhuis niet alleen het dossier van een patiënt bekeken, maar ook gedeeld met derden. Ook in dit geval was er geen behandelrelatie. De medewerker werd op staande voet ontslagen.
   
   Het gerechtshof in Den Haag oordeelde in hoger beroep dat de medewerker weliswaar ernstig verwijtbaar had gehandeld, maar dat ontslag op staande voet een brug te ver was. De verpleegkundige was al langere tijd in dienst, had altijd goed gefunctioneerd en zou moeilijk ander werk kunnen vinden. Het ziekenhuis had daarnaast niet aan medewerkers bekendgemaakt dat dit bestraft zou worden met ontslag op staande voet.
   
   Wel ontbond het hof de arbeidsovereenkomst zonder ontslagvergoeding vanwege verwijtbaar handelen. Het ziekenhuis moest dus enkele maanden langer het salaris van deze medewerker doorbetalen. Maar de medewerker was wel ontslagen vanwege het onterecht inzien van het medisch dossier.
   
   
2. Het Hof Amsterdam liet in 2018 het ontslag op staande voet in stand van een medewerkster van het Westfriesgasthuis, want ze raadpleegde zonder noodzaak medische gegevens van een patiënt. De rechter woog mee dat er een gedragscode gold. Hierin stond dat inzage in medische gegevens alleen was toegestaan als dit noodzakelijk was voor een goed verloop en goede administratie van de patiëntenzorg. Ook was belangrijk dat de medewerkster eerder een berisping ontving voor onbevoegde inzage. Dat de medewerkster al lange tijd in dienst was en zij verder vlekkeloos had gefunctioneerd, hielp de medewerkster niet.
   
   
3. De Rechtbank Overijssel sprak zich in 2025 uit over een zaak waarbij een werknemer een patiëntendossier van een bekende ex-voetballer had ingezien. Zij werd door haar werkgever op staande voet ontslagen, maar vocht dat aan. De kantonrechter oordeelde dat het ontslag op staande voet onterecht was. Het belangrijkste argument: de werkgever had geen duidelijk beleid geformuleerd rondom het ongeoorloofd raadplegen van patiëntendossiers. De arbeidsovereenkomst werd uiteindelijk wel ontbonden vanwege verwijtbaar handelen, maar niet ernstig verwijtbaar. De werknemer kreeg dus alsnog de wettelijke transitievergoeding. 

Zorg voor duidelijke interne richtlijnen

Maar wat als u met een dergelijke zaak te maken krijgt in uw praktijk? Kunt u een medewerker die zonder functionele noodzaak en/of behandelrelatie een dossier inziet ontslaan? En houdt dit stand bij de rechter?

De jurisprudentie laat zien dat het voor zorgpraktijken vooral belangrijk is om duidelijke interne regels te hebben, zoals een gedragscode. Benoem hierin ook wat de gevolgen zijn als een werknemer een regel overtreedt. Zo vergroot u de kans dat een ontslag standhoudt bij de rechter.

Kortom:

•    Hanteer interne regels die het inzien van patiëntendossiers zonder functionele noodzaak verbieden.
•    Maak in deze regels duidelijk dat overtreding van deze regels rechtspositionele gevolgen kan hebben en kan leiden tot ontslag op staande voet.
•    Breng deze regels regelmatig en aantoonbaar onder de aandacht van medewerkers.