Duurzaamheid in de zorg: inspiratie en ervaringen 

Van idee naar impact: samen duurzame zorg versnellen

De Groene Zorg Alliantie is een snelgroeiend netwerk van circa 40.000 zorgprofessionals met een duidelijke missie: de Nederlandse zorgsector transformeren naar een klimaatneutrale, circulaire en eco-positieve manier van werken. ‘In drie jaar tijd zijn we gegroeid van 30 betrokkenen naar 55 commissies en 180 green teams,’ zegt Ottevanger. ‘Samen hebben we inmiddels 118 initiatieven gelanceerd. Via ons platform vinden zorgprofessionals elkaar, wisselen ze kennis uit en organiseren ze concrete acties. Zo versnellen we verduurzaming in de zorg.’ 

Omgaan met financiële drempels 

Verduurzaming vraagt vaak om investeringen. Dat kan een uitdaging zijn, zeker voor kleinere praktijken. ‘Fysiotherapeuten missen bijvoorbeeld vaak structurele financiering voor duurzame investeringen. Afgezien van enkele gemeentelijke subsidies is er weinig ondersteuning,’ zegt Ottevanger.   Toch zijn er haalbare oplossingen, zo laat de Groene Zorg Alliantie zien op hun initiatievenplatform. ‘Sluit je bijvoorbeeld aan bij bestaande duurzaamheidsinitiatieven. Of maak gezamenlijke plannen, want samen sta je sterker en kun je van elkaar leren. Voorbeelden zijn een ‘Toolkit goed gebruik handschoenen’ of een ‘Quickscan duurzamer voorschrijven'.

Voordelen voor de praktijk: minder afval, meer energie 

In de praktijk zijn veel voorbeelden te vinden van kleine stappen die werkprocessen kunnen verduurzamen. ‘Waarom liggen er bijvoorbeeld standaard gaasjes op de behandeltray die je toch niet gebruikt?’ zegt Setiaman. ‘Zuinig werken en bewust omgaan met je materialen scheelt niet alleen afval, maar óók geld.’  ‘Samenwerken aan duurzaamheid geeft ook energie,’ zegt Ottevanger. ‘Zet het onderwerp op de agenda in je team, en bespreek welke kleine stappen je kunt zetten. Zoals apparaten uitzetten of de verwarming lager zetten. Opgeteld maakt dat een groot verschil.’   

Patiënten en duurzaamheid 

Duurzaamheid stopt niet bij de voordeur van je praktijk. Het betrekken van patiënten biedt zelfs kansen. ‘Denk aan het creëren van fietsparkeerplekken of papierloze verwijzingen. Het is voor patiënten zelfs vaak een zorg minder als je de verwijsbrief direct naar de specialist stuurt. Subtiele communicatie, zoals posters in de wachtkamer of een kort gesprek over duurzame keuzes, helpen om bewustzijn te vergroten. Als het niet meteen aanslaat, is dat niet erg. Maar elk gesprek helpt.’ 

Groene Zorg Festival 

Het jaarlijkse Groene Zorg Festival, georganiseerd door de Groene Zorg Alliantie, brengt zorgprofessionals uit alle disciplines samen. Met workshops, best practices en netwerkmogelijkheden laat het festival zien hoe duurzaam werken er in de praktijk uit ziet. ‘Veel zorgprofessionals willen wel verduurzamen, maar zien op tegen hoge kosten of weten niet waar te beginnen,’ zegt Setiaman. ‘Dit festival brengt inspirerende initiatieven en successen samen, en geeft hen een duwtje in de rug.’   

Begin klein, maak het verschil     

Voor zorgprofessionals die net beginnen met verduurzamen, delen Ottevanger en Setiaman alvast vier praktische tips. ‘Zoek gelijkgestemden, met wie je kunt sparren over de eerste stappen. Begin met kleine stappen. Wat je thuis doet, zoals afval verminderen of apparaten uitzetten, kun je ook op je werkplek doen.  Zet in op quick wins op het gebied van bijvoorbeeld een duurzaam gebouw (bijvoorbeeld water besparen, bijenhotels of LED-verlichting) of duurzame apparaten (repareer je apparatuur, koop tweedehands of vervang bijvoorbeeld oude apparaten).   En tot slot: meet je impact: vergelijk energie- of gasverbruik, houd reisbewegingen bij. Dat motiveert en maakt voortgang inzichtelijk. Binnen één week lijkt dit nog niet veel. Maar tel dit op over een jaar: dan zie je écht het verschil. Stel je eens voor wat het zou betekenen als álle zorgpraktijken in Nederland die stappen zouden zetten.’