Minister Van Gennip ondanks kritiek door met nieuwe zzp-wet

Kritiek van diverse kanten

Eerder gaven we al aan niet te verwachten dat het voorstel een abc’tje zou worden. Inmiddels is de internetconsultatie geweest die meer dan duizend vooral kritische reacties uit het veld opleverde. VvAA deelde eveneens haar zorgen, samen met beroepsorganisaties FMS, KNMT en LHV (medisch specialisten, tandartsen en huisartsen). Ook werden vanuit de politiek vraagtekens geplaatst en het Adviescollege toetsing regeldruk (ATR) oordeelde dat het wetsvoorstel leidt tot meer regeldruk en niet tot meer duidelijkheid.

Wetsvoorstel verder brengen

Tijdens het debat met de vaste Tweede Kamercommissie SZW op 25 januari 2024 kreeg de minister vervolgens veel vragen over het wetsontwerp. In de beantwoording liet zij weten door te gaan: “Mijn streven blijft dat wetsvoorstel zo ver mogelijk te brengen, zodat een volgend kabinet er zoveel mogelijk mee kan.” Vanuit VvAA merken we in recente contacten met SZW en de Belastingdienst ook dat men verder wil.

Handhaving: 1 januari 2025

Overigens verdient niet alleen de voorgenomen zzp-wet Vbar de aandacht van opdrachtgevers en -nemers. Zeker ook van belang is de voorgenomen hervatting van de reguliere handhaving door de Belastingdienst op schijnzelfstandigheid, een ander onderdeel van het bredere zzp-plan van de minister. Ook op basis van de huidige regelgeving kan een fiscale controle namelijk tot ongewenste gevolgen leiden. Door het jarenlang handhavingsmoratorium is de grens zelfstandigheid-loondienst er namelijk niet scherper op geworden.

De Belastingdienst gaat voor het hervatten van de reguliere handhaving nog steeds uit van 1 januari 2025. Voor het wetsvoorstel, dat meer duidelijkheid moet bieden over al dan niet ‘werken in dienst van’, staat echter een beoogde ingangsdatum van 1 juli 2025. En dat wordt waarschijnlijk nog later, uitgaande van de schriftelijke antwoorden van 16 februari van de minister op Eerste Kamervragen. Opmerkelijk, die splitsing, omdat de gedachte steeds geweest is dat de handhaving en meer duidelijkheid logischerwijs hand in hand moeten gaan.

Duidelijkheid vergroten

Wel erkent ook Van Gennip in het commissiedebat SZW inmiddels dat het helder is dat “…we het criterium inbedding moeten verduidelijken. Dat wordt nu als onduidelijk ervaren.” Iets vergelijkbaars zegt zij over de ondernemerschapscriteria: “We willen dat nog een keer goed bekijken.” Beide punten haalden we vanuit VvAA ook aan in onze reactie op het wetsvoorstel.

Nog een ander punt dat de voortgang in de weg kan gaan zitten, is dat de winnaars van de laatste Tweede Kamerverkiezingen niet van nature dezelfde visie hebben op de zzp-problematiek. Of het wetstraject dit jaar daadwerkelijk volgens planning afgerond wordt, is dus nog maar de vraag.

Houvast door modelovereenkomsten

De duidelijkheid kan zelfs mínder worden als de huidige fiscaal beoordeelde modelovereenkomsten verdwijnen. En geluiden daarover zijn in Den Haag hoorbaar. Hoe zat het ook alweer? Werken partijen met (en conform!) een door de Belastingdienst geaccordeerde modelovereenkomst, dan betekent dit dat er geen dienstbetrekking bestaat en dus geen inhoudings- en afdrachtsplicht voor de opdrachtgever. Met het verdwijnen van de van de modelovereenkomsten als fiscaal middel verdwijnt meteen ook het enige houvast, met concrete vertaling naar de beroepsgroep, dat er nu wel is. Niet bepaald gewenst dus.

Anticiperen?

Zowel op inhoud als door de huidige politieke realiteit blijft het de komende tijd dus nog afwachten waar we exact gaan uitkomen. Het is goed te weten dat lopende, door de Belastingdienst goedgekeurde, modelovereenkomsten in ieder geval dit jaar nog te gebruiken zijn. Maar het kan zeker geen kwaad om als opdrachtgever en opdrachtnemer de samenwerking alvast eens tegen het licht te houden en na te denken over mogelijke alternatieven. Want ook in de huidige situatie kan een andere vormgeving van de samenwerking passender blijken. En nu is er nog tijd om hierover goed na te denken. Het kan overhaaste beslissingen op een later moment, bijvoorbeeld bij de hervatting van de handhaving, voorkomen.