Komt de restitutiepolis terug?
Tijdens een debat in de Tweede Kamer op 19 maart jl. vroegen Kamerleden Claassen en Wilders om actie: zij dienden een motie in om zorgverzekeraars te bewegen de restitutiepolis opnieuw aan te bieden. Sinds 2025 is die polis namelijk van de markt verdwenen. Een gemis, volgens zorggebruikers én zorgverleners, want de restitutiepolis bood maximale keuzevrijheid. Maar hoe realistisch is een terugkeer eigenlijk? En wat betekent dit voor zorgaanbieders?
Wat is er aan de hand?
De restitutiepolis is altijd het symbool geweest van maximale vrije zorgkeuze: als verzekerde bepaal jij zelf naar welke zorgaanbieder je gaat, ook als die geen contract heeft met jouw verzekeraar, en krijg je die zorg volledig vergoed. Sinds 2025 bestaat deze polis niet meer. Wat resteert zijn combinatiepolissen: een mengvorm waarbij bepaalde zorgsoorten (zoals wijkverpleging en ggz) toch alleen deels worden vergoed als de aanbieder geen contract heeft met de verzekeraar zoals dat ook het geval is bij een naturapolis.
Dat raakt díe zorgaanbieders in de ggz en wijkverpleging die geen contract met zorgverzekeraars hebben. In de wijkverpleging betreft het naar schatting zo’n 3% van de verleende zorg aan patiënten, in de ggz zelfs 12%. Voor hen betekent het verdwijnen van de restitutiepolis een verlies aan bestaanszekerheid én een bedreiging voor de toegankelijkheid van hun zorg.
Wat doet de politiek?
De PVV roept nu via een motie de regering op om het gesprek aan te gaan met zorgverzekeraars, met als doel: vanaf januari 2026 opnieuw restitutiepolissen aanbieden. Minister Agema gaf al eerder aan het jammer te vinden dat deze polissen zijn verdwenen. Tegelijkertijd benadrukt zij dat ze geen juridische middelen heeft om verzekeraars te verplichten dit aanbod weer op te nemen. Het gesprek zal dus vooral moreel appel zijn.
Maar zorgverzekeraars geven aan dat een restitutiepolis, zeker voor wijkverpleging en ggz, financieel niet houdbaar is. Zonder juridische instrumenten of financiële prikkels lijkt een terugkeer daarom onwaarschijnlijk.
Wat betekent dit voor zorgaanbieders?
Voor de meerderheid van de zorgaanbieders verandert er (voorlopig) weinig. Zij hebben een contract met een verzekeraar of vallen buiten de uitzonderingszorg. Toch is dit moment belangrijk voor álle zorgverleners. Waarom? Omdat het een bredere discussie raakt: die over regie, samenwerking en wederzijds vertrouwen tussen zorgaanbieders en zorgverzekeraars.
Wat nu nodig is
Uit eerder onderzoek van VvAA blijkt dat er bij alle zorgverzekeraars nog veel ruimte is voor verbetering in de relatie met zorgaanbieders. Basistarieven dekken lang niet altijd de kosten, de administratieve druk blijft onverminderd hoog en zorgprofessionals ervaren geregeld ongewenste medische sturing vanuit zorgverzekeraars. Als we willen dat dat meer zorgaanbieders zich verbinden aan contracten, en zo de vrije zorgkeuze helpen versterken, dan is betere samenwerking en vertrouwen tussen zorgverzekeraars en zorgverleners onmisbaar.
Over de auteur
Hans van der Schoot
Directeur Vereniging VvAA en voormalig gynaecoloog/opleider/bestuurder SLAZ/OLVG
Meer lezen?
Solide groei en maatschappelijke impact voor VvAA Groep in 2024
VvAA Groep blikt in haar jaarverslag 2024 terug op een betekenisvol en succesvol jubileumjaar.
Een klacht raakt meer dan uw werk
Wat zijn de belangrijkste trends die invloed hebben op tuchtklachten en wat kunt u daaraan doen?
Solidariteit voor collega’s in conflictgebieden
Zorgprofessionals spraken zich tijdens het Zorgcongres Gaza, gesteund door VvAA, uit.
Wie mag er kinderen krijgen – en wie niet?
Kinderwens of niet? Wetenschapper en VvAA-lid Bahareh Goodarzi voert confronterende gesprekken op het podium.