Artikel

Een tuchtklacht: wat moet je weten?

23 januari 2025
Leestijd 4 min

Het tuchtrecht speelt een essentiële rol in de gezondheidszorg. Het heeft als doel om de kwaliteit van zorg te bewaken en zorgverleners te ondersteunen bij leren en verbeteren. Toch leidt een tuchtklacht vaak tot angst bij zorgverleners. Goede begeleiding en heldere informatie hierover zijn daarom van groot belang. En digitalisering biedt kansen. Wat zijn de meest voorkomende redenen voor klachten en waar kunnen zorgverleners op letten? Sigrid Stevens, directeur Legal bij VvAA, legt uit.

Sigrid Stevens in gesprek

Huisartsen vaakst onderwerp van tuchtklachten 

Uit het jaarverslag van de Tuchtcolleges van de Gezondheidszorg (2023) blijkt dat de meeste klachten worden ingediend tegen artsen, waaronder huisartsen, psychiaters, internisten en bedrijfsartsen, gevolgd door verpleegkundigen, gezondheidspsychologen en tandartsen. "Wij zien dit ook in onze gesprekken met zorgverleners," zegt Stevens. "Huisartsen worden het vaakst onderwerp van tuchtklachten vanwege hun centrale rol in de zorg en de aard van hun werk. Ze zijn het eerste aanspreekpunt voor patiënten, hebben een breed takenpakket en werken vaak onder hoge druk met korte consulten en een groot aantal patiënten."   

De meeste klachten richten zich op onjuiste behandeling of gemiste diagnoses: “Een voorbeeld: een patiënt bezoekt meerdere keren de huisarts met klachten zoals gewichtsverlies en vermoeidheid. Dit wordt aan stress toegeschreven, maar later blijkt sprake van kanker,” zegt Stevens. Andere klachten gaan over onvoldoende zorg, onjuiste rapportages, onvoldoende informatieverstrekking en grensoverschrijdend gedrag. Hoewel het totale aantal klachten sinds 2019 is gedaald, waarschijnlijk mede door de invoering van het griffierecht in 2019 en de introductie van de Wkkgz (Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg), zien de advocaten en juristen bij VvAA Legal een toename in klachten die niet direct medisch-inhoudelijk zijn. Denk aan grensoverschrijdend gedrag, klachten tegen bestuurders, gedrag in de media of privégedragingen.  

Sigrid Stevens
Op dit moment wordt het tuchtrecht vaak ervaren als een middel om te corrigeren en te straffen, terwijl het juist zou moeten bijdragen aan kwaliteitsverbetering in de zorg.

Tuchtklacht zorgt vaak voor angst  

Een tuchtklacht kan een grote impact hebben op zorgverleners. "Het ingrijpende zit deels in het feit dat collega’s elkaars professioneel handelen beoordelen”, legt Stevens uit. "Daarnaast kunnen de gevolgen van zo’n klacht behoorlijk zwaar zijn, zoals een schorsing of, in het ergste geval, het niet meer mogen uitoefenen van het beroep." Het is belangrijk om dit in perspectief te plaatsen. In 2023 stonden meer dan 380.000 zorgverleners geregistreerd in het BIG-register. Er werden dat jaar ongeveer 1.000 klachten ingediend, waarvan het Centraal Tuchtcollege slechts in 8 gevallen een schorsing of doorhaling heeft opgelegd, wat betekent dat deze zorgverleners niet meer mochten werken.   
 
Stevens benadrukt dat zorgverleners vrijwel altijd naar eer en geweten handelen, maar dat fouten of misverstanden toch tot klachten kunnen leiden. Het is daarom belangrijk om de ernst van een klacht serieus te nemen. “Zeker omdat we zien dat een tuchtklacht vaak veel angst met zich meebrengt, is het belangrijk dat zorgverleners goed geïnformeerd zijn. Een tuchtklacht leidt zelden tot een schorsing," aldus Stevens. 
 

Sigrid Stevens
Luister actief, leg behandelingen helder uit, en wees open over onzekerheden. En documenteer keuzes en gesprekken zorgvuldig.

Een goede voorbereiding is het halve werk 

Het voorkomen van klachten begint bij goede communicatie en zorgvuldige dossiervoering van de zorgverlener. "Luister actief, leg behandelingen helder uit, en wees open over onzekerheden naar een patiënt. En documenteer keuzes en gesprekken zorgvuldig,” benadrukt Stevens. Daarnaast helpt het om signalen van ontevredenheid vroegtijdig te herkennen.  “Continu leren en reflecteren blijft belangrijk. Bijscholing en het bespreken van fouten binnen teams helpen de zorg te verbeteren. Openheid is van groot belang,” benadrukt ze.   

In 2025 vindt de evaluatie van de Wet op de beroepen in de individuele gezondheidszorg (Wet BIG) plaats. Stevens voorziet dat deze evaluatie later dit jaar veranderingen in gang zet die het tuchtrecht meer terug in lijn brengen met het oorspronkelijke doel: het stimuleren van leren en verbeteren. “Op dit moment wordt het tuchtrecht vaak gezien als een middel om te corrigeren en te straffen, terwijl het juist zou moeten bijdragen aan kwaliteitsverbetering in de zorg.” Daarbij denkt ze onder meer aan meer maatwerk in de afhandeling van klachten en een frequentere inzet van mediation. Ook biedt digitalisering kansen. "Online klachten indienen, communiceren en eenvoudig (en veilig) toegang hebben tot medische gegevens kunnen het proces versnellen, transparanter en toegankelijker maken,” legt Stevens uit.   

Rol van VvAA

VvAA speelt een centrale rol in het ondersteunen van zorgverleners bij tuchtrechtelijke zaken. “We behandelen het merendeel van de tuchtzaken in Nederland en hebben voor elke beroepsgroep diepgaande expertise,” vertelt Stevens. VvAA biedt juridische bijstand in een tuchtzaak, helpt zorgverleners zich voor te bereiden op zittingen en adviseert over preventieve maatregelen om klachten te voorkomen. 

Gids Tuchtrecht in de zorg

Een belangrijk hulpmiddel voor zorgverleners is de onlangs geïntroduceerde Gids Tuchtrecht in de zorg. De gids vertelt alles over tucht­recht, welke rollen de betrokken partijen spelen en hoe de procedure staps­gewijs verloopt. De gids is een uitgave van Platform zó werkt de zorg en is ontwikkeld door het Ministerie van VWS en VvAA, in samenwerking met deskundigen van de Tuchtcolleges voor de Gezondheidszorg, IGJ, KNMG, KNMT, NIP en V&VN.

Download
Gids Tuchtrecht
in de zorg  

Met 16 infographics en toegankelijke teksten is de gids niet alleen geschikt voor zorgverleners met een lopende klacht, maar ook bij opleidingen, nascholing en kwaliteitsverbetering.

Download de gids

Meer lezen?

Zorgverleners bespreken een klacht van een patiënt
6 februari 2025
Leestijd 4 min

Ontevreden patiënten: over klacht, claim en tuchtrecht

Wat kan een patiënt doen bij onvrede over zorgverlening? Wat kun je als zorgverlener doen? Antwoorden en oplossingen.

Cover Gids Tuchtrecht in de zorg
16 januari 2025
Leestijd 2 min

Gids Tuchtrecht in de zorg geeft professionals houvast

De gids Tuchtrecht in de zorg legt in infographics en bondige teksten uit hoe het tuchtrecht in de zorg werkt.

Een man zit achter zijn Imac met een koptelefoon en lacht naar een vrouw die naast hem staat in een blauwe jas
12 december 2024
Leestijd 5 min

Europese ruimte voor gezondheidsgegevens op komst

Europese ruimte voor gezondheidsgegevens (EHDS): wat betekent dit voor zorgverleners en hoe bereid je je voor?

Zorgverleners in gesprek in een zorginstelling beroepsaansprakelijkheid
25 november 2024
Leestijd 4 min

Smartengeld: wat is het en hoe wordt de hoogte bepaald?

Bij aansprakelijkheid en/of letselschade wordt vaak gesproken over smartengeld. Maar wat is smartengeld precies en hoe wordt de hoogte ervan bepaald? In dit artikel leggen we het uit aan de hand van een casus.

PrivacyverklaringAlgemene voorwaardenDisclaimerCookiegebruikCookie instellingen