Nieuwe KNMG-Gedragscode: wat betekent dit voor het recht op een second opinion?
De nieuwe KNMG-Gedragscode voor artsen is in februari 2022 gepubliceerd. Het recht op een second opinion is daarin niet expliciet opgenomen, zoals dit wel het geval was in de gedragsregels uit 2013. Wat betekent dit voor het recht op een second opinion van een patiënt? Bestaat dat recht nog steeds? En zo ja, wanneer mag hiervan worden afgeweken?
Casus
Een huisarts verwijst een patiënt door naar een neuroloog. De neuroloog onderzoekt de patiënt en verwijst hem door voor fysiotherapie. De patiënt meldt zich later opnieuw bij de neuroloog omdat de klachten toenemen. Na het maken van scans is het advies om revalidatie te starten.
Een aantal maanden later neemt de patiënt telefonisch contact op met de secretaresse van de neuroloog voor een second opinion. De secretaresse deelt mee dat neuroloog zich aansluit bij het beleid van de huisarts en de revalidatiearts, oftewel er volgt geen second opinion.
De patiënt besluit zich (op eigen initiatief) te laten onderzoeken door een andere arts die de diagnose MS vaststelt. Daaropvolgend dient hij een tuchtklacht in tegen de neuroloog, omdat hij het verzoek om een second opinion ten onrechte weigerde.
Standpunt arts
De neuroloog stelt dat het belang van de patiënt bij de second opinion haar niet duidelijk was. Ook bepleit de specialist dat ze de eerdere beslissing van de huisarts en de revalidatiearts volgde. Hierdoor was er geen sprake van het weigeren van een second opinion.
KNMG-Gedragsregels voor artsen (2013)
De behandeling van deze zaak vond plaats in 2018. Daarom toetst het tuchtcollege het handelen van de neuroloog aan de op dat moment geldende 'Gedragsregels voor artsen van de KNMG (2013)', in het bijzonder artikel II.19:
De arts honoreert het verzoek om een verwijzing ten behoeve van een tweede mening (second opinion), tenzij hij zwaarwegende bezwaren daartegen heeft, die gemotiveerd kenbaar worden gemaakt
Oordeel tuchtcollege
Het tuchtcollege gaat niet mee in het verweer van de neuroloog. Zij is zelf verantwoordelijk voor haar besluit om niet in te gaan op het verzoek om een second opinion. Door te verwijzen naar het beleid van de huisarts en de revalidatiearts, miskent zij die verantwoordelijk. De neuroloog had rechtstreeks bij de betreffende artsen de gronden kunnen checken, in plaats van zich te baseren op aantekeningen uit het medisch dossier.
Sommige bezwaren kunnen eigen zijn aan een second opinion, zoals: extra kosten, het belasten van een andere zorgverlener en het niet inzien van de noodzaak door de behandelend arts. Deze bezwaren kunnen daarom geen bepalende factoren zijn, aldus het tuchtcollege. Bovendien maakte de neuroloog haar bezwaren niet zelf gemotiveerd kenbaar aan de patiënt, maar via haar secretaresse. Hierdoor handelde zij verwijtbaar.
Het oordeel is dan ook dat de neuroloog in strijd met de KNMG-Gedragsregels handelde door het verzoek van patiënt te weigeren, zonder dat er zwaarwegende bezwaren bestonden tegen een second opinion. Het tuchtcollege verklaart de klacht daarom gegrond en legt de neuroloog een waarschuwing op.
Nieuwe KNMG-gedragsregels voor artsen
De KNMG-Gedragsregels zijn in februari 2022 vervangen door de KNMG-Gedragscode voor artsen. Het recht op een second opinion is niet expliciet in de nieuwe gedragscode opgenomen. De KNMG maakt op haar website duidelijk dat dit recht niet is komen te vervallen, maar voortvloeit uit kernregel 3 van de KNMG-Gedragscode:
Als arts respecteer je de autonomie van de patiënt. Je nodigt de patiënt uit tot gezamenlijke besluitvorming en stelt hem of haar in staat een geïnformeerde beslissing te nemen
Toekennen doorverwijzing
Het toekennen van een doorverwijzing hoort dus bij het respecteren van de autonomie van de patiënt. Het vloeit voort uit de ‘shared decision-making’ (patiëntenparticipatie). Als een patiënt twijfelt over een diagnose of behandeling, dan heeft hij recht op een second opinion. Tenzij sprake is van een zwaarwegend bezwaar daartegen. Voorbeelden van een dergelijk bezwaar zijn:
- De zorgverlener waarvoor een verwijzing wordt verzocht is ter zake niet deskundig en de verwijzing draagt daarom niet bij aan goede zorg;
- De patiënt heeft al meerdere malen voor dezelfde problematiek om een second opinion gevraagd.
Wilt u advies over een second opinion-verzoek of de nieuwe KNMG-Gedragscode voor artsen? Neem dan contact op met de experts van VvAA Legal.
Vragen?
Twijfelt u, of bent u in de problemen gekomen door gebruik van social media, neem dan contact op met de Juridische servicedesk van VvAA Legal.
- Juridische servicedesk
- 030 247 49 99
Meer lezen?
Do's en don'ts bij ontevreden patiënten
In de praktijk kunt u te maken krijgen met een ontevreden patiënt. Het is belangrijk om hier goed op te reageren en de juiste stappen te nemen.
Een ontevreden patiënt, wat nu?
Wat doet u wanneer u te maken krijgt met een klacht of claim van een ontevreden patiënt? En hoe kunt u hier het beste mee omgaan?
Opzeggen behandelrelatie want patiënt werkt niet mee, wat nu?
Stel, u wilt de behandelrelatie opzeggen want de patiënt werkt niet mee. Wat kunt u als zorgverlener doen?
Calamiteitenrapport indienen verplicht in een tuchtzaak?
Moet u verplicht een calamiteitenrapport indienen in een tuchtzaak? Een (kritische) analyse van VvAA.