Dubbele praktijk­variatie: een uitdaging voor zorg­professionals en zorg­verzekeraars

Uitdagende taak

Zorgverzekeraars spelen een vitale rol in het sturen van veranderingen om te voorkomen dat het zorgsysteem vastloopt. Hun beslissingen en beleid bepalen de koers van de transitie naar passende zorg, maar het zijn vooral de zorgprofessionals die de veranderingen in de praktijk uitvoeren. Het is aan hen om zelfzorg te stimuleren en overbehandeling tegen te gaan, wat veel inzet vergt. Ook is het een taak die om een constructieve samenwerking met zorgverzekeraars vraagt. Zeker gezien het huidige systeem waarin concurrerende contractering op basis van monodisciplinaire productdefinities plaatsvindt.

Nieuwe vormen van praktijkvariatie

Helaas blijkt jaar na jaar dat de relatie tussen zorgverleners en zorgverzekeraars onder druk staat, met een gebrek aan wederzijds vertrouwen. Er heerst verwarring over wie waar verantwoordelijk voor is, en na elk incident lijkt de roep om generieke controle toe te nemen. Deze verdeeldheid wordt verder aangewakkerd door uiteenlopende perspectieven en belangen. Zorgprofessionals proberen al decennia lang praktijkvariatie terug te dringen, maar worden geconfronteerd met steeds complexere richtlijnen en standaarden. Aan de andere kant voelen zorgverzekeraars zich gedwongen om zich te onderscheiden binnen het marktwerkingssysteem, met de opkomst van nieuwe vormen van praktijkvariatie als gevolg. Verschillende eisen op het gebied van administratie, regels en machtigingen met verschillende formulieren, verschillend preferentiebeleid ten aanzien van het voorschrijven van geneesmiddelen en verschillende opvattingen in sturing van (medische) onderzoeken en behandelingen.

Meest gewaardeerde zorgverekeraars

VvAA heeft in 2022 vastgesteld dat er verandering nodig is om de transitie in de zorg te laten slagen. Meer vertrouwen en tijd voor directe patiëntenzorg zijn essentieel, vooral gezien de toenemende behoefte aan uitleg en begeleiding. In samenwerking met bureau SiRM zijn we begonnen aan een onderzoek om te bepalen welke zorgverzekeraars de hoogste waardering krijgen van zorgprofessionals, en op welke specifieke onderwerpen. Hoewel aanpassingen onvermijdelijk lijken, moeten we in de tussentijd toch aan de slag met de middelen die voorhanden zijn. Roeien met de riemen die we hebben.

Constructieve gesprekken en toekomstige plannen

In 2023 begonnen we met het onderzoek 'Van verschil naar verbetering'. We stuurden de eerste enquête naar VvAA-leden, met deelname van fysiotherapeuten, huisartsen, apothekers en tandartsen. De resultaten van deze enquête boden waardevolle inzichten, die zijn gedeeld met de betrokken beroepsgroepen en zorgverzekeraars. Op verschillende onderdelen, zoals administratielast, regeldruk, medische sturing, innovatie en communicatiemogelijkheden, zijn zowel positieve voorbeelden als verbeterpunten geïdentificeerd bij verschillende zorgverzekeraars. De daaropvolgende gesprekken met de beroepsgroepen en verzekeraars waren constructief. De evaluatie van deze pilot heeft geleid tot het besluit om het onderzoek dit jaar te herhalen, met uitbreiding naar verloskundigen en psychologen. De enquête is inmiddels niet alleen naar leden van VvAA gestuurd, maar ook naar anderen via beroepsorganisaties. Met verdiepende vragen willen we nauwkeuriger vaststellen waar verbeteringen mogelijk zijn en hoe we kunnen bijdragen aan het verminderen van praktijkvariatie. Daarnaast streven we ernaar om de samenwerking en het vertrouwen tussen zorgverleners en zorgverzekeraars te verbeteren.

Als u de enquête heeft ontvangen, nodigen we u graag uit om deel te nemen. Het invullen kost slechts 10 tot 15 minuten en uw input is van groot belang. We streven ernaar om de ontvangen antwoorden in de zomer te verwerken, zodat we ze in september met u kunnen delen.