Wanneer meldt u dis­functio­neren bij de inspectie?

Oordeelt u als zorgaanbieder dat een zorgverlener ernstig tekort is geschoten in zijn functioneren? En gaat u daarom over tot ontbinding, opzegging of niet-voortzetting van een overeenkomst¹ met de zorgverlener? De Wkkgz zegt dat u als zorgaanbieder dan ‘onverwijld’ melding moet doen bij de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ)².

Wat betekent dit?

Met ‘zorgaanbieder’ bedoelt de wet de werk- of opdrachtgever, bijvoorbeeld het bestuur van een ziekenhuis of kliniek, een huisartsenmaatschap of de eigenaren van een praktijk. ‘Onverwijld’ betekent voor de inspectie binnen 3 werkdagen nadat de zorgaanbieder aan de zorgverlener meedeelt dat het contract niet wordt verlengd, of wordt beëindigd. Of nadat de zorgverlener zelf aan de zorgaanbieder heeft medegedeeld niet verder te willen (om de opgelegde beëindiging te voorkomen).

Alleen bij ernstig disfunctioneren 

De meldplicht ontstaat pas als sprake is van ernstig disfunctioneren, in de ogen van de zorgaanbieder. De mening van de betrokken zorgverlener is daarbij niet relevant. Waar de grens ligt met ‘gewoon’ disfunctioneren, is in de praktijk niet altijd duidelijk. Bij de volgende 3 oorzaken is in elk geval sprake van een plicht om te melden:

• Als de veiligheid van de patiëntenzorg echt in gevaar is (geweest). 
• Als er aanwijzingen zijn dat de zorgverlener strafbare feiten heeft gepleegd.  
• Als er sprake is van een verslaving. 

Bij twijfel melden 

Is er twijfel? Dan is het advies om wel te melden. Geef dan ook op het meldformulier³ aan dat er twijfel is, maar dat er voor de zekerheid wordt gemeld. Doe dit bij het antwoord op de vraag of het disfunctioneren dusdanig ernstig is dat er een meldplicht bestaat. Dat voorkomt dat de zorgaanbieder in een later stadium kan worden verweten dat er ten onrechte niet is gemeld. Als er naar de mening van de inspectie ten onrechte niet is gemeld, kan de zorgaanbieder een boete opgelegd krijgen. 

Vóór het zover komt 

Een zorgaanbieder moet de zorgverlener eerst de gelegenheid hebben gegeven om zijn functioneren te verbeteren, voordat de overeenkomst beëindigd of niet voortgezet wordt. Welke begeleiding de zorgverlener concreet mag verwachten om zijn functioneren te verbeteren, hangt af van de omstandigheden van het geval. 

Omstandigheden bepalen 

Om de omstandigheden te bepalen, spelen de volgende factoren een rol:  

• Aard, de inhoud en het niveau van de functie.
• Bij de zorgverlener aanwezige opleiding en ervaring.
• Aard en mate van het disfunctioneren en de duur daarvan.
• Duur van de arbeidsrelatie.
• Wat er in het verleden al is ondernomen ter verbetering van het functioneren.
• Mate waarin zorgverlener openstaat voor kritiek en zich inzet voor verbetering.
• Aard en omvang van de organisatie. 

Deze factoren zijn om verschillende redenen van belang. Ze bepalen of de zorgverlener met succes tegen de beëindiging in verweer kan gaan. Maar ze zijn ook belangrijk omdat de zorgaanbieder bij de inspectie melding moet aangeven of het functioneren met de zorgverlener is besproken, en welke acties zijn ondernomen om zijn functioneren te verbeteren. Als een incident voor de zorgverlener aanleiding was om een tuchtprocedure te starten, moet u dat ook bij de melding vermelden.

Afstemming met de zorgverlener 

De zorgaanbieder en zorgverlener kunnen een vaststellingsovereenkomst sluiten om hun relatie te beëindigen. Is de aanleiding dat u als zorgaanbieder vindt dat sprake is van ernstig disfunctioneren⁴? Dan meldt u dat dus bij de inspectie, en u kunt het ook opnemen in de vaststellingsovereenkomst. Bereikt u geen overeenstemming over deze aanleiding met de zorgverlener? Of is er sowieso sprake van een eenzijdige beëindiging door u als zorgaanbieder? Dan is het zorgvuldig - maar geen vereiste - om de zorgverlener te informeren dat er een melding bij de inspectie gaat volgen⁵.  

Onderzoek na de melding 

Wat gebeurt er na de melding? Soms stelt de inspectie een onderzoek in. In de regel wordt dan de zorgverlener uitgenodigd voor een gesprek bij de inspectie. De inspectie zal de zorgverlener in dit gesprek altijd vragen naar zijn reactie op de mening van de zorgaanbieder dat sprake is geweest van ernstig disfunctioneren. Is daarvan sprake, dan zal de inspectie vragen hoe dit disfunctioneren in de toekomst kan worden voorkomen. Naast het horen van de zorgverlener over de melding, kan de inspectie ook nadere informatie opvragen bij u als zorgaanbieder, en andere personen horen. 

Advies aan de zorgverlener 

Ons advies aan de zorgverlener is om zich in het onderzoek altijd bij te laten staan door een - op dit onderwerp - ervaren jurist of advocaat. Die kan bijvoorbeeld eisen dat de inspectie voorafgaand aan de hoorzitting informatie geeft over wat de zorgaanbieder nu precies heeft gemeld. Dan wordt de zorgverlener tijdens de hoorzitting niet overvallen met onbekende informatie over de melding. De inspectie komt zelf vaak niet met informatie daarover, of doet dat beknopt. 

Bezwaar via jurist of advocaat 

Ook kan een jurist of advocaat de zorgvuldigheid van het onderzoek bewaken. In sommige gevallen kan die zelfs met succes bezwaar maken tegen een voorlopig oordeel van de IGJ dat inderdaad sprake is geweest van ernstig disfunctioneren. 

Patiëntveiligheid 

Is de inspectie er niet gerust op dat de patiëntveiligheid bij de zorgverlener in goede handen is, dan kan na afronding van het onderzoek een nadere actie volgen. De inspectie kan een aanwijzing geven of een tuchtprocedure starten. Bijvoorbeeld om de zorgverlener uit het BIG-register te laten schrappen. De inspectie kan ook in haar register een aantekening bij de zorgverlener maken. Die aantekening blijft 5 jaar staan. Zorgaanbieders die een sollicitant hebben, kunnen in het kader van de vergewisplicht bij de inspectie opvragen of de sollicitant een register-aantekening heeft. 

Bij twijfel altijd melden 

Is er sprake van een disfunctionerende zorgverlener en wordt de overeenkomst tussen de zorgaanbieder en die zorgverlener daarom beëindigd of niet voortgezet? Dan zal de zorgaanbieder zich direct moeten afvragen of dit een situatie is waarin de meldplicht aan de orde is. En daarbij geldt dus: bij twijfel, melden. Het advies aan de zorgverlener is om zich in het daaropvolgende traject juridisch te laten bijstaan.

¹ Hierbij verwijst de wet naar een arbeidsovereenkomst, een overeenkomst van opdracht of een samenwerkingsovereenkomst (Artikel 4, lid 1, sub b van de Wkkgz). 

² Artikel 11, lid 1, sub c van de Wkkgz. 

³ 'Verplichte melding: ontslag wegens disfunctioneren'.

⁴ In de zin van Artikel 11, lid 1, sub c van de Wkkgz. 

⁵ Op grond van Artikel 11, lid 1, sub c van de Wkkgz.