Blog: de tijd dringt

Hoe dan de huidige situatie te bezien? Het kokende water waarin we ons als kikkers bewegen, is intussen weer afgekoeld tot ogenschijnlijk redelijk aangename temperaturen. En dat in een pan die weer de bekende afmetingen heeft; hetzelfde systeem waar we ons sinds de invoering van de markwerking in de zorg bevinden. We vertonen hetzelfde gedrag en de problemen van voor Corona zijn weer net zo actueel. Knellende bureaucratie, verlies van bezieling onder zorgprofessionals en het bekende ervaren gebrek aan vertrouwen in de zorgverzekeraar en toezichthoudende instanties en (sub rosa) in elkaar.

Maar er is iets gaande dat veel meer impact gaat hebben op de zorg dan de Coronapandemie. Laten we het de onvermijdbare stijging van de zorgvraag en het daarmee samenhangende personeelstekort noemen. Dit keer een langzaam brandend vuurtje onder de pan met water waarin we met elkaar de zorg leveren. En de temperatuur stijgt en stijgt.

En natuurlijk zijn er kikkers die op de rand van de pan ons waarschuwen. Het zijn vooral de beleidsmakers in de zorg die op deze positie zitten. Ze roepen om het hardst naar de zwemmers en naar elkaar. Een enkeling hoor je wat zachter naar hun eigen achterban fluisteren richting wat aangenamere temperaturen te zwemmen. Er zitten tussen de beleidsmakers ook enkele kikkers van het type ‘uitvoerders’ op de rand. Ook zij doen verwoede pogingen hun collega’s de goede kant op te laten zwemmen en de anderen op de rand uit te leggen dat er beter en meer naar de zwemmers geluisterd moet worden.

Iedereen kent de uitkomst van het wetenschappelijk experiment van de kikkers in een pan met water die langzaam opwarmt. Uiteindelijk gaan ze er allemaal aan. Niet een heel plezierig perspectief. Dus het vuur onder de pan moet beter gecontroleerd en waar mogelijk echt getemperd worden. Laat het IZA hier nu de contouren voor hebben geschetst. Intussen is er weliswaar het nodige in gang gezet maar de tijd dringt. In ons omringende landen waar de vergrijzing groter is en de bijbehorende zorgvraag en de budgetten de pan uit rijzen zie je de problemen scherper maar ook de heldere contouren van oplossingen. Ook in Nederland zijn in regio’s waar de knelpunten het meest zichtbaar zijn al initiatieven gestart om het tij te keren.

En laat ik me nu eens richten, als collega in de pan, tot mijn kompanen in het water. Want we weten dat de oplossingen die door zorgprofessionals zelf zijn bedacht vaak het meest effectief en bestendig zijn. Let nu op, kijk en luister goed naar de geluiden van je collega’s op de werkvloer en de geluiden van de beleidsmakers en bestuurders. Denk niet dat het jouw tijd wel zal duren. Je vergist je. Durf veranderingen zelf in gang te zetten. Voel de noodzaak zelf de zorgvraag terug te dringen en mensen aan te spreken op het vergroten van hun zelfredzaamheid. Kom zelf in actie om digitalisering als middel in te zetten om dit te bereiken, ook al zie je nog niet de directe voordelen. Durf zelf de zorg te (ont)regelen en de bureaucratie terug te dringen zodat er tijd over is voor het echte gesprek met de patiënt. En last but not least, doe zelf pogingen de vertrouwensrelatie met collega’s en beleidsmakers te herstellen waar dat nodig is.  We zullen gezamenlijk deze uitdagingen moeten oppakken om goede zorg in de toekomst te kunnen blijven leveren.

Willem Veerman, voorzitter bestuur Vereniging VvAA