Wanneer is een bestuurder persoonlijk aansprakelijk?

Casus: administratie niet op orde? Persoonlijke boete!

Een voorbeeld is de bestuurlijke boete die de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) in maart 2021 op een bestuurder van een zorgorganisatie legde. Hier was de NZa door een zorgverzekeraar geïnformeerd dat de administratie van de zorgaanbieder niet in orde was. Na een dergelijk signaal kan de NZa besluiten een zogenaamd toezichtsonderzoek uit te voeren. Als de conclusie daarvan is dat regels van de Wet Marktordening Gezondheidszorg (Wmg) zijn overtreden, kan de zorgaanbieder (de organisatie) een boete worden opgelegd. In dit geval waren gemaakte afspraken over de gedane werkzaamheden en het moment daarvan niet goed geadministreerd. Hierdoor kon geen goede controle van de declaraties plaatsvinden. De zorgorganisatie ontving daarom een boete van € 270.000.

Verplicht tot persoonlijk betalen

De vraag is vervolgens of de NZa de bestuurder van die zorgorganisatie – een BV – mag verplichten de boete persoonlijk te betalen. Hiervoor was aanleiding, omdat de bestuurder ervoor had gezorgd dat de zorgorganisatie niet meer bestond. Het antwoord is ja. Als een rechtspersoon een overtreding heeft gepleegd, dan kan op grond van de Algemene Wet Bestuursrecht (Awb) de bestuurlijke sanctie worden opgelegd aan degenen die tot de overtreding opdracht hebben gegeven of daaraan feitelijk leiding hebben gegeven. Van feitelijk leidinggeven is sprake als een leidinggevende:

1. op de hoogte was van de verboden gedraging door de rechtspersoon of bewust de kans heeft aanvaard dat deze zich zou voordoen,
2. bevoegd was om de verboden gedraging te voorkomen of te stoppen,
3. maar maatregelen daartoe achterwege heeft gelaten.

Kort gezegd gaat het hierbij om gevallen dat iemand in het bijzonder een persoonlijk verwijt kan worden gemaakt van de overtreding door de zorgorganisatie. In de Beleidsregel bestuurlijke boete staat zelfs dat de NZa dat móét doen: “De NZa zal waar mogelijk bestuurders, feitelijk leidinggevenden en andere natuurlijk personen aansprakelijk stellen die ingevolge artikel 5.1, derde lid, van de Awb (mede) verantwoordelijk kunnen worden gesteld voor een overtreding ingevolge de Wmg”.

Het overtreden van de wettelijke regels betreffende de wijze van administreren is overigens niet alleen beboetbaar, maar ook strafrechtelijk vervolgbaar op grond van de Wet op de economische delicten (WED). De bedoeling van de zware sancties is om de desbetreffende zorgorganisatie en bestuurder van toekomstige overtredingen te weerhouden én om andere potentiële overtreders af te schrikken. In het voorbeeld moest de bestuurder (persoonlijk) ook een boete van € 270.000 betalen.

Whitepaper 'Persoonlijke aansprakelijkheid van zorgbestuurders'

Zorgbestuurders worden soms persoonlijk aansprakelijk gesteld voor iets wat er binnen de organisatie gebeurt. In het whitepaper ‘Persoonlijke aansprakelijkheid van zorgbestuurders’ geeft VvAA-advocaat Shirin handvatten om dit te voorkomen. We gaan dieper in op 4 soorten juridische aansprakelijkheid:

• Civielrechtelijke aansprakelijkheid
• Tuchtrechtelijke aansprakelijkheid
• Bestuursrechtelijke aansprakelijkheid
• Strafrechtelijke aansprakelijkheid

Whitepaper downloaden