Het einde van het verzekerde recht op zorg?

Want mocht dat onverhoopt gebeuren dan zou de vreemde situatie ontstaan waarbij de hele bevolking wettelijk verplicht verzekerd is, maar niet meer de garantie heeft op datgene waarvoor ze verzekerd is. De NZa voert in 2023 een vervolgonderzoek uit bij alle zorgverzekeraars.

De zorgprofessionals

Gelukkig zijn het niet de zorgverzekeraars die uiteindelijk de zorg realiseren, maar de zorgprofessionals. En, als het erop aankomt, dan leveren ze ook onder de moeilijkste omstandigheden de zorg die nodig is. Dat is de afgelopen jaren wel gebleken tijdens de coronacrisis.

Bevlogenheid, vakmanschap en autonomie

Dan blijkt dat die zorg gegarandeerd wordt door de intrinsieke motivatie op basis waarvan de meeste zorgprofessionals hebben gekozen voor hun beroep. Bevlogenheid, vakmanschap en autonomie zijn dan veel belangrijker dan sturing door allerlei top-down regels en (administratieve) controles. De roeping, vanuit de oorspronkelijke charitatieve traditie, is nog niet helemaal verdwenen. Al staat die zeer onder druk.

Bezielingsscan

Vanuit meerdere onderzoeken komt een sterke vermindering van bevlogenheid en mentale energie naar voren onder vrijwel alle zorgprofessionals. Grotendeels vanwege onvoldoende autonomie en inspraak in onder andere de roosters en te veel spanning op de werk-privébalans. Ook doorgeschoten regeldruk en administratielast worden keer op keer als een belangrijke oorzaak genoemd. In de laatste Bezielingsscan van VvAA noemen alle beroepsgroepen de zorgverzekeraars als de belangrijkste veroorzaker daarvan. Dat moet beter.

Gezamenlijke aanpak zorgverzekeraars

Wellicht kunnen de zorgverzekeraars gezamenlijk die regeldruk en administratielast nu eerst met de zorgprofessionals snel en zeer grondig aanpakken. Zo kunnen die zorgprofessionals gewoon hun werk doen en komt er nog veel onderbenutte capaciteit vrij, wat het voor zorgverzekeraars weer makkelijker maakt om aan hun wettelijke zorgplicht te voldoen.   

(On)begrijpelijk

Helemaal onbegrijpelijk is de houding dat de eisen van het personeel  in de onderhandelingen voor een nieuwe CAO-ziekenhuizen leiden tot een soort beschuldiging dat juist daarmee de zorg onbetaalbaar wordt. Vele bedrijven die producten en diensten leveren aan de zorg maken veel winst en belasten de inflatie en schaarste gewoon door. Denk daarbij aan leveranciers van geneesmiddelen, ict, het elektronisch patiëntdossier, medische apparaten, accountants, consultants, om nog maar te zwijgen over onze voedings- en energieleveranciers. En moeten degenen die de feitelijke zorg leveren het dan ontgelden? Het is niet uit te leggen. De stakingen zijn dan ook goed te begrijpen.

VvAA

Mogelijk is het tijd voor een fundamentele heroriëntatie op de normen en waarden die het zover hebben laten komen. VvAA wil als collectief van 130.000 zorgprofessionals een rol spelen in de benodigde veranderingen, door betrokkenen met elkaar te verbinden, beter te analyseren waar oplossingen liggen, onder andere in betere samenwerking tussen zorgprofessionals en zorgverzekeraars,  en die te bevorderen.   

Koesteren

In de breedte mag het professionalisme een herwaardering ondergaan, maar zeker in de zorg is dat heel hard nodig. Want de zorgprofessionals zijn de enigen, die mogelijk nog overblijven om te voldoen aan de maatschappelijke wens tot garantie van zorg, als de zorgverzekeraars dat uiteindelijk toch niet kunnen waarmaken.

En zij doen dat ook al eeuwen vanuit een intrinsieke motivatie. Laten we dat niet onderschatten, maar koesteren.

Willem Veerman, voorzitter bestuur Vereniging VvAA
Hans van der Schoot, directeur Vereniging VvAA