Werkgever aansprakelijk voor schade werknemer door COVID-19?

Toetsingskader aansprakelijkheid werkgever

Een werknemer die gezondheidsschade door een besmetting met COVID-19 op de werkgever wil verhalen, moet aantonen dat deze schade tijdens de uitoefening van de functie is opgelopen. Als dit lukt is de werkgever aansprakelijk, tenzij het volgende geldt:

• De werkgever toont aan dat deze niet is tekortgeschoten in zijn zorgplicht (artikel 7:658 lid 1 BW).
• Als komt vast te staan dat er sprake is van opzet of bewuste roekeloosheid van de werknemer (artikel 7:658 lid 2 BW).

De werkgever moet dus aantonen dat hij maatregelen heeft genomen die redelijkerwijs noodzakelijk zijn om te voorkomen dat een werknemer schade lijdt in de uitoefening van de werkzaamheden. Om te beoordelen welke maatregelen nodig zijn, moet worden gekeken naar de omstandigheden van het geval. 

Wat oordeelde de rechtbank in deze casus?

Besmetting op de werkvloer

Allereerst beoordeelt de rechter of de verpleegkundige haar besmetting met COVID-19 op het werk heeft opgelopen. De rechter stelt vast dat de verpleegkundige op 9,10 en 12 april 2020 contact met besmette bewoners heeft gehad, terwijl zij op dat moment niet over een mondkapje of andere persoonlijke beschermingsmaatregelen (hierna PBM) kon beschikken.

Op 17 april 2020 kreeg de verpleegkundige corona-gerelateerde klachten. Op 19 april 2020 testte zij positief. De werkzaamheden van de verpleegkundige die niet kon beschikken over een mondkapje of andere PBM en daarmee de vastgestelde blootstelling, kan dus tot de besmetting met COVID-19 van de verpleegkundige hebben geleid. De rechter neemt bovendien aan dat 1,5 meter afstand houden van de bewoners lastig of onmogelijk was gezien de hulpbehoevendheid van de bewoners en het gegeven dat zij de coronaleefregels niet of zeer lastig konden onthouden.

Geen besmetting binnen privésfeer

De besmetting ontstond tijdens de eerste lockdown. Op dat moment was de samenleving grotendeels op slot. De kans dat de verpleegkundige op dat moment in het openbare leven in aanraking is geweest met iemand die besmet was, acht de rechter beperkt. Alles bij elkaar genomen is de rechter van oordeel dat de verpleegkundige voldoende heeft aangetoond dat zij haar besmetting met COVID-19 tijdens haar werk heeft opgelopen.

Zorgplicht werkgever

De vraag die vervolgens door de rechter moet worden beantwoord, is of de zorginstelling aan de zorgplicht heeft voldaan en voldoende heeft gedaan om besmetting van de verpleegkundige met COVID-19 te voorkomen. De rechter overweegt dat het risico op blootstelling aan en besmetting met COVID-19 voor de verpleegkundige en haar collega’s tijdens de uitbraak op de afdeling is vergroot. De zorginstelling liet namelijk onduidelijkheid bestaan over het geven en naleven van instructies.

Bovendien vormde de zorginstelling niet zelf een oordeel over de vraag of het dragen van mondkapjes in gemeenschappelijke ruimten noodzakelijk, wenselijk en praktisch gezien haalbaar was. Volgens de instructies was het aan de dienstdoende arts om een besluit te nemen over het gebruik van PBM. Er was geen instructie waaruit bleek dat een verpleegkundige zelfstandig mocht besluiten om PBM te gebruiken op het moment dat zij daar zelf aanleiding toe zag.

In de periode van de besmettingen in de zorginstelling vroegen de verpleegkundigen om beschermingsmiddelen. De zorginstelling weigerde dit verzoek. Op 17 april 2020 werd het gebruik van mondkapjes en handschoenen alsnog verplicht. De rechter oordeelt gelet op deze omstandigheden dat het wenselijk en praktisch haalbaar was om mondkapjes te dragen. Mondkapjes dragen was vanwege de besmettingen en de contacten tussen de bewoners en verpleegkundigen ook noodzakelijk.

Conclusie

De Rechtbank Amsterdam oordeelt onder deze omstandigheden dat de zorginstelling aansprakelijk is voor de door de verpleegkundige geleden en nog te lijden schade die voortvloeit uit haar besmetting met COVID-19. Uit de uitspraak volgt dat een werkgever aansprakelijk kan worden gesteld voor langdurige gevolgen van een besmetting met COVID-19. Die aansprakelijkheid moet wel beoordeeld worden aan de hand van de specifieke omstandigheden van het geval.

Het is afwachten of nog in beroep wordt gegaan tegen de uitspraak van de rechter. VvAA volgt de kwestie nauwlettend.

Meer informatie

Verschillende VvAA-deskundigen houden zich in het kader van de VvAA Beroepsaansprakelijkheids- en rechtsbijstandverzekering in brede zin bezig met het omgaan met - en het voorkomen van - klachten en claims in de zorg.