De verschillen
Het enorme verschil in de hoogte van de schadevergoeding tussen de VS en Nederland is mogelijk te verklaren door het feit dat in de VS méér en ook andere schade wordt geclaimd dan in Nederland.
Verschillen die naar voren komen bij het vaststellen van de schade:
- Inkomensverlies
Een belangrijk verschil is het sociale vangnet. Stel dat een patiënt als gevolg van een medische fout zodanige klachten en beperkingen heeft dat hij arbeidsongeschikt raakt, dan leidt dit tot verlies van inkomen. In Nederland hebben we een uitgebreid sociaal vangnet van onder meer de WIA en werkeloosheidsuitkeringen voor werknemers. Hoewel het sociale vangnet in Nederland de laatste jaren over het algemeen wat schraler wordt, zijn de voorzieningen in Nederland nog steeds ruimhartiger en van hoger niveau dan in de VS. Het gevolg is dat in de VS het inkomensverlies maar zeer ten dele wordt opgevangen door het sociale vangnet en de patiënt zijn verlies van inkomen volledig zal proberen te claimen bij de arts. Dit kan leiden tot een hogere financiële compensatie.
- Medische kosten
Hetzelfde geldt voor de medische kosten als gevolg van een medische fout. Deze bestaan bijvoorbeeld uit de kosten van vervolgbehandelingen en kosten van medicatie. In Nederland beperkt zich dit meestal tot het eigen risico. In de VS komen veel medische kosten - ondanks de Affordable Care Act, in Nederland bekend als Obama Care - voor rekening van de patiënt. Deze kosten worden dus opgeteld bij de schadesom.
- Maatschappelijke factoren
Ook maatschappelijke factoren spelen een rol. Denk aan het verschil in huizenprijzen en studiekosten. Stel dat een patiënt als gevolg van een medische fout achterop raakt in zijn studie of deze moet staken. De studiekosten komen in de VS al snel op een jaarbedrag van 100.000 dollar. Daarnaast zou een patiënt als gevolg van een medische fout wellicht moeten verhuizen naar een aangepaste woning. Vooral in Californië, New York en Illinois zijn de huizenprijzen torenhoog. Deze kosten gaan allemaal mee in de berekening van de hoogte van de schadevergoeding.
- Smartengeld
Ook het smartengeld (de vergoeding van immateriële schade) is bepalend voor de totale hoogte van schadevergoeding. In de VS verschilt het per staat tot welk maximum deze vergoeding kan worden opgelegd. Over het algemeen zijn de bedragen voor immateriële schadevergoeding hoger dan in Nederland.
- Boete bovenop de schadevergoeding
Tenslotte kent de VS ook een schadecomponent die wij in Nederland niet kennen: de zogenaamde punitive damages. Dit is een soort civielrechtelijke boete die in de VS kan worden opgelegd aan de schadeveroorzakende partij, bovenop de schadevergoeding.
Verschil in Third Party funding
Een ander verschil is dat men in de VS met het fenomeen
Third Party funding te maken heeft . Dit houdt in dat een derde partij aan de patiënt aanbiedt om bij te dragen aan de kosten van procesvoering onder de voorwaarde dat ook een percentage van de opbrengst (de schadevergoeding die wordt uitgekeerd) aan deze partij wordt betaald. De claim wordt dus als een investering gezien. Dit maakt de afhandeling van de claim gecompliceerd. Het is aan de kant van de arts/verzekeraar meestal niet bekend dat een third party op de achtergrond aanwezig is. Deze partij zal aandringen op het behalen van een maximaal resultaat. Slechts zeer incidenteel is het fenomeen van Third Party funding in Nederland opgedoken.
Verschillen in procesvoering- de juryrechtspraak
Als we het over Amerikaanse toestanden hebben, dan doelen we vaak ook op de sensationele getuigenverhoren die zich in de rechtszaak afspelen. Dit heeft te maken met de wijze van procesvoering en de juryrechtspraak die in de VS een plek in het rechtssysteem heeft gekregen. De juryrechtspraak is terug te voeren op een verschil in het stelsel van
Common Law (Amerika) versus het stelsel van
Civil Law (Nederland).
In Common Law zijn de gepubliceerde rechterlijke uitspraken leidend (Case Law) terwijl in Civil Law met name getoetst wordt aan de wet. Het belangrijke uitgangspunt voor de oordeelsvorming in Amerika is de ‘common sense’ van de juryleden: zij die als vertegenwoordigers van de maatschappij zijn opgeroepen om te oordelen op basis van gezond verstand. In Nederland daarentegen is het proces vooral gericht op het overtuigen van de rechter op basis van de wet. Eventuele getuigen worden in Nederland door de rechter verhoord. In de VS verhoren de advocaten de getuigen en dat kan sensationele taferelen op leveren.
Dit verschil in procesvoering heeft ook zijn weerslag op de arts. Deze wordt meestal door beide partijen als getuige opgeroepen. Dit vergt een grondige voorbereiding. Veelal bestaat deze ook uit het nabootsen van het proces, een zogenaamde ‘mock trial’, om te bezien waar de risico’s liggen. Veel artsen ervaren dit als een loodzwaar traject. Van de arts wordt verwacht dat hij zijn agenda enkele weken vrij maakt. De collega’s moeten het werk opvangen en ook dat levert stress op. Soms vindt het proces plaats in een andere staat, ver van huis. Artsen ervaren vaak de druk van familie en collega’s om op voorhand een schikking aan te bieden, waarmee de rechtszaak met al deze bezwaren, vermeden kan worden.
