IZA; het gaat alleen lukken met inzicht, begrip en input vanuit het veld
Dat er de nodige uitdagingen zijn in de Nederlandse zorg is duidelijk en volop beschreven in verschillende media. Als we de zorg blijven organiseren zoals we dat de afgelopen jaren hebben gedaan, gaat de wal het schip keren. Uitgaven voor de zorg zullen onbeheersbaar stijgen en andere noodzakelijke collectieve uitgaven verdringen. Daarnaast zal het een toename vereisen van het aantal werkende zorgprofessionals die de samenleving getalsmatig niet kan leveren.
Integraal Zorgakkoord
Voor deze grote uitdaging zijn oplossingsrichtingen benoemd in het Integraal Zorgakkoord (IZA). Veertien partijen hebben met elkaar afgesproken het zorginfarct adequaat te lijf te gaan. Er ligt nu een bestuurlijk domeinoverstijgend akkoord waar niemand inhoudelijk gezien eigenlijk op tegen kan zijn en dat slechts vraagt om een adequate uitvoering.
Eigen belang
Maar daar gaat het al snel fout; in de uitvoering schieten vanaf dag één alle partijen terug in hun eigen loopgraaf. Men laat eigen belang leidend zijn bij de beoordeling en uitvoering van goede plannen. Niet eens zo gek, immers de betrokken bestuurders zijn primair aangesteld, al dan niet gecontroleerd door hun eigen raden van toezicht, om hun eigen organisatie goed door deze tijden te loodsen.
Het water staat velen aan de lippen wat betreft de krimpende arbeidsmarkt, stijgende prijzen en het onderhandelen over budgetten met de zorgverzekeraars. Hoeveel tijd blijft er dan over om de mensen op werkvloer mee te nemen in de noodzakelijke veranderingen?
VvAA leeft mee
VvAA krijgt als domeinoverstijgende ledenorganisatie van 130.000 zorgprofessionals maar al te vaak te horen wat er niet goed gaat in de zorg. Dit wordt gehoord op bestuurlijk niveau tijdens overleggen met de diverse beroepsorganisaties, maar we horen het vooral vanaf de werkvloer; te weinig tijd voor de patiënt, onzinnige bureaucratie, afname van de intrinsieke bevlogenheid en problemen op de arbeidsmarkt. Dat de zorgprofessional ook doordrongen is van een maatschappelijke zorg van stijgende zorgkosten en personeelstekorten, zoals genoemd in de eerste alinea, is duidelijk.
Meer inzicht en begrip
Maar zijn de oplossingsrichtingen, zoals geformuleerd in het IZA, eigenlijk wel bekend bij de zorgprofessionals met hun voeten in de klei? Is men op de werkvloer wel doordrongen van de tijdsdruk die op bestuurlijk niveau wordt gevoeld ten aanzien van het IZA? Dat valt tegen. Dit is overigens te begrijpen, immers de dagelijkse patiëntenzorg gaat gewoon door en veel tijd om een akkoord van ruim honderd pagina’s te lezen en te doorgronden is er domweg niet. Toch zal dit moeten gebeuren wil er schot komen in de uitvoering van het IZA. Bestuurders zullen de boodschap duidelijker moeten brengen, en -net zo belangrijk- de zorgprofessional zal actief moeten vragen om meer informatie en betrokkenheid en zo 'de boodschap' ook moeten halen.
Een team met twee 'ringen'
De uitvoering van het IZA vraagt om domeinoverstijgende, uitvoerende teams op regionaal niveau met beslissingsbevoegdheid om moeilijke maar noodzakelijke keuzes te maken. Een team met twee 'ringen'. Een uitvoerende ring gevuld door de bestuurders van de verschillende zorgorganisaties in de regio, vertegenwoordigers van verzekeraars en lokale politiek, allen met een volledig mandaat.
Daarnaast moet er een tweede ring komen die wordt gevuld door mensen die met hun handen aan het bed staan en vertegenwoordigers van patiënten. Laat deze tweede ring de inhoudelijke plannen bedenken die vervolgens door de eerste ring van bestuurders moeten worden uitgevoerd binnen de kaders van het IZA.
Ruimte geven
Geef ruimte aan deze zorgprofessionals die deze taak moeten gaan verrichten. Praat ze bij, geef ze inzicht, geef ze comfort en tijd om met alle bijgespijkerde kennis van het IZA hun collega’s bij te praten, in te lichten en mee te nemen in de noodzakelijke veranderingen. Geef ze de mogelijkheid om inhoudelijk regie te nemen over de oplossingen.
Maatschappelijk debat
Zorg dat vertegenwoordigers van patiënten het maatschappelijk debat in de regio op gang brengen en betrek de inwoners van de regio bij de te maken noodzakelijke keuzes. Geef ze mogelijkheid om taboes op tafel te leggen en samen met de zorgprofessionals deze te bespreken zodat keuzes kunnen worden gemaakt.
Vanuit het veld
Bestaande regionale initiatieven kunnen makkelijk worden omgevormd tot bovengenoemde structuur met genoemde twee ringen. Nieuw is dat er doorzettingsmacht wordt toegekend aan deze domeinoverstijgende teams en dat de noodzakelijke veranderingen niet meer worden bedacht aan de bestuurstafels maar vanuit het veld komen.
Willem Veerman, voorzitter bestuur Vereniging VvAA
Hans van der Schoot, directeur Vereniging VvAA
Meer lezen?
Hervatting ‘zzp-handhaving’ nauwelijks geraakt door aangenomen moties
De Tweede Kamer kijkt kritisch naar de kabinetsplannen voor hervatting van de zzp-handhaving op schijnzelfstandigheid. Een belangrijk aandachtspunt voor de zorg
AI in de zorg: wat doet u met patiëntgegevens?
Artificial Intelligence (AI) biedt grote voordelen in de zorg, maar roept ook belangrijke vragen op over veiligheid en wetgeving.
Minder regeldruk, meer plezier: boefjesgedrag werkt
Alweer jaren geleden, ik denk in 2018, stond ik voor een grote groep medewerkers om te spreken over het thema werkplezier.
Prinsjesdag 2024 en de fiscale maatregelen
Wat merkt u in 2024 van het belastingplan dat op Prinsjesdag is bekendgemaakt? VvAA-fiscalist Ferdy de Wijs legt het uit.