Domeinoverstijgende zorg: "Waar je voor betaalt, daar krijg je veel van"

Kwetsbare ouderen

Begin april kwam er al een schot voor de boeg met de aankondiging van een 'brede betaaltitel met een sectoroverstijgende werking', in dit geval vooral gericht om verplicht samen te werken rond zorg voor kwetsbare (thuiswonende) ouderen. 'De zorg kan dan persoonsgericht, integraal worden geleverd' en niet meer vanuit verschillende autonome partijen die bij samenwerking ieder een ander belang hebben.

Beperking reikwijdte DBC

Nog geen twee weken later kondigt de NZa een veel grotere ontwikkeling aan, namelijk het beperken van de reikwijdte van Diagnose Behandel Combinaties (DBC's). Deze codes die iets zeggen over de inhoud van zorgactiviteiten zijn vooral gericht op monodisciplinaire interventies: door één specialisme in één ziekenhuis. Dit belemmert de noodzakelijke samenwerking en netwerkvorming.

'Big bang'

De NZa onderzoekt ook of het accent op financiering van interventies kan verschuiven naar tijd voor de juiste afweging met de patiënt om eventueel te interveniëren. Een groot team binnen de NZa gaat deze modernisering aanpakken. 'Quick wins' zullen snel worden ingevoerd. Een 'big bang' wordt in 2028 verwacht. De impact van deze ontwikkeling moet niet onderschat worden. In het verleden bleek dat financiering van fundamenteel nieuwe productdefinities van doorslaggevende betekenis was. Bijvoorbeeld bij de weging van de verpleegdag in de zorg.

Bedrust als verdienmodel

Eeuwenlang was 'bedrust' een hoeksteen in de behandeling en zorg voor zieke mensen. Financiering van ziekenhuizen en medisch specialisten was daaraan gekoppeld met een belangrijke vergoeding voor de verpleegdag.

In de jaren 70 werd steeds duidelijker dat bedrust eigenlijk een achterhaald principe was. Sterker nog, dat het waarschijnlijk meer kwaad dan goed doet. Toch lukte het maar moeizaam om deze traditie te doorbreken. Het was een verdienmodel geworden.

Gemiddelde verpleegduur omlaag

De gemiddelde verpleegduur kelderde snel van 20 naar maximaal 4 dagen toen het College Tarieven Gezondheidszorg (een voorganger van de NZa) de situatie doorbrak. De verpleegdag kreeg steeds minder gewicht in het budget van het ziekenhuis en in het honorarium van de medisch specialist. Dit ten gunste van de nieuwe parameter 'opname', ongeacht de duur.

De verpleegduur werd opeens een kostenpost. Meer dan 150 van de 250 ziekenhuizen en ruim 50.000 bedden verdwenen in de laatste decennia van de vorige eeuw. Een enorme, succesvolle transitie onder leiding van de overheid.

Transitie

We moeten hopen dat het nu ook lukt om betalen voor monodisciplinaire interventies te verschuiven naar multidisciplinaire, domeinoverstijgende samenwerking. Dat is cruciaal om de gewenste transitie naar passende zorg te kunnen maken.

Voor vele zorgverzekeraars, zorginstellingen en zorgprofessionals is de monodisciplinaire interventie onderdeel van het kosten- en of verdienmodel. Er moet dus wel nog het een en ander geregeld worden.

Koudwatervrees

Recent is door zorgverzekeraars aangegeven dat hun voorkeur uitgaat naar financiering door verrekening van onderlinge dienstverlening (zorg verlenen in opdracht van een andere zorgaanbieder) via individuele ketenpartners. Dit in het kader van het advies landelijke inrichting zorgcoördinatiecentra.

Begrijpelijke koudwatervrees, maar uiteraard is dat op termijn te vrijblijvend en dus instabiel. Nog los van het feit dat we de bureaucratie in de zorg niet nog meer moeten stimuleren. Alle partijen zullen elkaar moeten helpen bij de transitie naar een nieuw bekostigingsmodel, gebaseerd op samenwerking. Anders komt er van de transitie naar passende zorg niet veel terecht.

Op tijd de juiste beslissing nemen

Het lijkt voor zorgprofessionals, leden van VvAA, de moeite waard om vooral de NZa goed te volgen om op tijd de juiste beslissingen te nemen richting nieuwe domeinen en niet te wachten tot alle wetgeving is aangepast.   

Willem Veerman, voorzitter bestuur Vereniging VvAA
Hans van der Schoot, directeur Vereniging VvAA