Hebben de NZa en de AP zich vergist? De rechter zal het bepalen
De Autoriteit Persoonsgegevens (AP) heeft ingestemd met het uitvragen van zeer gevoelige medische gegevens van 800.000 patiënten in de Geestelijke Gezondheidszorg (GGZ) door de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa). Die zegt daarmee een 'algoritme te willen trainen' om te komen tot terugdringen van wachtlijsten in de GGZ.
Dat klinkt heel nobel en lijkt een geaccepteerd doel, maar heiligt het doel de middelen? Er zijn veel vragen. De rechter moet uitkomst bieden.
Beroepsgeheim
Het beroepsgeheim, dat hiermee mogelijk geschonden wordt, is een van de allerbelangrijkste fundamenten van de zorg, zeker in de GGZ.
Vijftien jaar geleden werd het Elektronisch Patiënten Dossier in de zorg ingevoerd. In de ziekenhuizen konden nu alle specialisten gemakkelijk van elkaar zien wat er met een patiënt aan de hand was. Patiënten verwachten niet anders.
Aanvankelijk was er verzet van de AP, die vond dat alleen collega’s van een vakgroep elkaars gegevens mochten inzien. Toen duidelijk werd dat de behandeling van patiënten 24/7 steeds meer multidisciplinair plaatsvindt, zijn andere aanvullende technieken ontwikkeld om de privacy te waarborgen en kon de AP haar verzet opgeven.
Het enige specialisme dat afgeschermd bleef was de psychiatrie.
En voor de andere specialismen gold natuurlijk wel informatieplicht, vaak van algemene aard in voorlichtingsfolders, en toestemmingsvereiste.
Is de AP dan nu opeens veel minder streng of vinden ze dat sprake is van een uitzondering op de regels?
Zorgen over veiligheid
En zijn de randvoorwaarden van de AP voldoende waaronder zo’n groot databestand mag worden aangelegd? Het is niet anoniem maar pseudoniem, en zou volgens de NZa alleen op de persoon herleidbaar zijn als het gekoppeld wordt aan andere bestanden. De NZa heeft beloofd dat niet te zullen doen en te zijner tijd dit bestand te zullen vernietigen.
Maar wat als de NZA gehackt wordt? Of een volgend leiderschap er toch mee gaat doen, wat de NZa nu belooft er niet mee te zullen doen?
De vele vragen over deze gang van zaken resulteren nu in een rechtszaak en dat kan ook niet anders. Het verdient brede steun.
Het doel van de uitvraag wordt gesteund, ook door beroepsorganisaties in de GGZ en zelfs door degenen die de rechtszaak hebben aangespannen. Maar het middel niet, met name niet door een zeer groot aantal organisaties en zorgprofessionals.
Informeren van patiënten
Beroepsorganisaties benadrukken dat er een wettelijke grondslag moet zijn om clientgegevens aan te leveren, maar constateren niet expliciet dat die grondslag er momenteel is. Ze vertrouwen op de AP.
Daarbij roepen zij terecht op cliënten actief te informeren en te wijzen op de mogelijkheid bezwaar te maken.
Informatieplicht en (schriftelijke) toestemmingsvereiste is wereldwijd een, ook in de Nederlandse wetgeving verankerde, universele, professionele basis van de geneeskunde en van de zorg.
Wij zijn zeer benieuwd naar het oordeel van de rechter!
Willem Veerman, voorzitter bestuur Vereniging VvAA
Hans van der Schoot, directeur Vereniging VvAA
Meer lezen?
Kopie, wijziging of vernietiging van medisch dossier
Ontdek hoe u moet handelen wanneer patiënten of hun vertegenwoordigers verzoeken om een kopie, wijziging of vernietiging van een medisch dossier.
Kozijnenkwestie: huiseigenaar klaagt aannemer aan
In een poging om zijn huis nieuw leven in te blazen, besluit een enthousiast VvAA-lid om een renovatie te starten en nieuwe kozijnen te laten plaatsen.
Herziene KNMG-richtlijn Omgaan met medische gegevens
Veel zorgverleners hebben hun handen vol aan het beantwoorden van de vele brieven en verzoeken die zij ontvangen van patiënten
Juridische aspecten van AI-gebruik in de zorg
Artificial Intelligence (AI) zetten we vaker in als hulpmiddel in de gezondheidszorg. Lees meer over deze ontwikkeling en de aandachtspunten voor zorgverleners.