E-health: wat verandert er en wat moet u weten?

Bijvoorbeeld, mag een patiënt een videoconsult opnemen zonder toestemming van de zorgverlener? Ook kunnen praktische vragen worden beantwoord, zoals de vraag of de twintig jaar bewaartermijn van medische dossiers ook van toepassing is op videoconsulten. In elk geval begint het allemaal met het besef dat het gebruik van e-health ook juridische consequenties heeft.

E-health 

Met e-health, oftewel digitale zorg, wordt het gebruik van informatie- en communicatietechnologie in de zorg bedoeld. Voorbeelden hiervan zijn consulten via videobellen, gezondheidsapps voor patiënten, online behandelprogramma’s, medische apps die zorgverleners ondersteunen bij het nemen van beslissingen en telemonitoring waarbij mensen op afstand gezondheidswaarden, zoals hun bloedsuikerspiegel, delen met zorgverleners.

Digitale zorg kan tot meer efficiency, kwaliteitsverhoging en een grotere betrokkenheid van de patiënt leiden. Dat zijn belangrijke voordelen. Maar het kan ook risico’s met zich meebrengen. Voor wat betreft de risico’s gaat het om drie zaken: 

1. Een product moet veilig zijn.
2. Het product moet veilig worden gebruikt.
3. De toepasselijke regelgeving moet in acht worden genomen.

Regelgeving

Per digitale toepassing moet bepaald worden welke regelgeving van toepassing is en welke verplichtingen voor wie daaruit voortvloeien. Bij dat “wie” moet enerzijds een onderscheid worden gemaakt tussen zorgaanbieders (bijvoorbeeld een ziekenhuis of kliniek) en zorgverleners (bijvoorbeeld in loondienst werkzame artsen). En anderzijds tussen ontwikkelaars/producenten en gebruikers.

Sommige regels gelden voor de hele zorg, maar andere zijn weer alleen van toepassing op een bepaalde soort zorgverlening. Algemene regels vloeien bijvoorbeeld voort uit de regelgeving met betrekking tot medische hulpmiddelen (software is een medisch hulpmiddel), Europese regelgeving met betrekking tot A.I., de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) en de daarbij behorende NEN-normen, de Wet kwaliteit, klachten en geschillen (Wkkgz) zorg en de Wet Medezeggenschap Cliënten Zorginstellingen.

Maar ook uit normen die zorgverleners of hun beroepsorganisaties formuleren. Denk bijvoorbeeld aan de Handreiking verantwoordelijkheidsverdeling bij samenwerking in de zorg. Een voorbeeld van speciale regelgeving is het Convenant Veilige Toepassing van Medische Technologie in de medisch specialistische zorg. En de GGZ standaard e-health.

Juridische bewustwording

Het is, zoals hiervoor aangegeven, naar mijn mening vooral van belang dat er een bewustzijn bij zorgverleners ontstaat dat digitale zorgproducten niet zo maar in gebruik mogen worden genomen, maar dat er bijna altijd speciale regels zijn die verplichten tot bepaalde acties vooraf en tijdens het gebruik.

Voor zorgaanbieders biedt het Toetsingskader Digitale Zorg van de Inspectie voor de Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) een goed overzicht. Voor zorgverleners bestaat niet een dergelijk overzicht. Zij doen er goed aan om zich juridisch te laten voorlichten, bijvoorbeeld door de jurist van de zorgorganisatie waarvoor zij werken of door (of met behulp van) een advocatenkantoor als VvAA Legal.

De vragen die hierbij zullen moeten worden beantwoord zijn:

• Is sprake van een veilig product (en hoe weet ik dat)? Veilig in de zin van dat het geen risico oplevert voor de gezondheid van de patiënt. En veilig in de zin van dat er geen gegevens over de patiënt onbedoeld bij derden terecht kunnen komen.
• Hoe zorg ik ervoor dat het product door mij (en eventueel door de patiënt en/of collegae) veilig wordt gebruikt?
• Aan welke regelgeving moet ik als zorgaanbieder of zorgverlener voldoen (voorafgaand aan en tijdens het gebruik)?
• Hoe kan of moet de digitale zorgverlening worden gedeclareerd?
• In hoeverre ben ik aansprakelijk als er iets mis gaat met het gebruik van het digitale zorgproduct en biedt de huidige aansprakelijkheidsverzekering daarvoor dekking?

Over VvAA Legal

VvAA Legal is hét advocatenkantoor van Nederland met hart voor de zorg. VvAA Legal biedt juridische ondersteuning en specifieke kennis van de zorgmarkten en problematieken. Het advocatenkantoor kan cliënten (zorgverleners en zorgorganisaties) met een rechtsbijstandsverzekering of op betaalde basis juridisch adviseren en bijstand verlenen.