Wees alert op digitale oplichting

Oplichting is van alle tijden. Maar de digitale wereld geeft oplichters allerlei nieuwe middelen om u geld of gegevens afhandig te maken. Is het kwaad eenmaal geschied, dan is er meestal niets meer aan te doen.

Spoofing

De beschreven handelwijze wordt ‘spoofing’ genoemd. Een van de vele digitale oplichtingspraktijken. Ook bekend is de oplichting via een digitaal betaalverzoek (zoals een ‘Tikkie’). Bij spoofing is de truc steeds dezelfde. De oplichter doet het via speciale software voorkomen met een bepaald telefoonnummer te bellen. Er wordt bijvoorbeeld gebeld met een Nederlands nummer, terwijl de oplichter zich niet in Nederland bevindt. De oplichter doet zich vervolgens voor als een medewerker van een bedrijf, bijvoorbeeld een bank en tracht de beschikking te krijgen over de computer of de banktegoeden. Bij controle van het telefoonnummer lijkt dit ook te kloppen, maar er staat een nepnummer in uw beeldscherm, zodat het lijkt of er door het betreffende bedrijf wordt gebeld.

Geef geen persoonlijke gegevens en hang op

Bedrijven of banken zullen u niet vragen om toegang tot uw computer of om bedragen op andere bankrekeningen over te maken. Hier wordt ook veelvuldig voor gewaarschuwd. Wordt u met een dergelijk verzoek geconfronteerd, hang dan op. Ook als u twijfelt. Desnoods vraagt u om een schriftelijke bevestiging van het verzoek dat is gedaan, uiteraard zonder telefonisch gehoor te geven aan dat verzoek en zonder verdere (persoons)gegevens met de beller te delen. Neem vervolgens zelf contact op met de partij die zou hebben gebeld, door bijvoorbeeld te bellen met het nummer dat op de website van het bedrijf staat.

Wat te doen als u toch bent opgelicht? 

De oplichters gaan zeer gewiekst te werk. En ze hebben vaak succes. Bij de Fraudehelpdesk, ingesteld door de Nederlandse overheid, zijn al vele meldingen gedaan. In totaal is er in 2020 al bijna € 1,6 miljoen buitgemaakt. Heeft u onverhoopt toch toegang gegeven tot uw computer of heeft u toch een bedrag overgemaakt, dan dient u direct contact op te nemen met uw bank. Banken beschikken doorgaans over een fraudehelpdesk. Verder dient u aangifte te doen bij de politie en een melding te doen bij de Fraudehelpdesk. Neem daarnaast ook contact op met de bank waar u het geld naar over heeft gemaakt.

Het is vervolgens aan de autoriteiten om actie te ondernemen. De kans dat hetgeen dat is buitgemaakt ook wordt teruggehaald is echter nihil. Het behoeft geen nadere uitleg dat het voor de autoriteiten zoeken is naar een speld in een hooiberg. Als er al een verdachte en handlangers in het vizier zijn, dan blijkt dat hetgeen dat afhandig is gemaakt al is verdwenen.

Bank niet verplicht overboekingen te controleren

Slachtoffers van spoofing denken soms dat de bank had moeten controleren of de betaling juist was. De bank is echter geen partij bij de betalingen. De primaire rol van de bank is die van betaaldienstverlener. Het uitgangspunt daarbij is dat de bank (geautomatiseerde) overboekingen niet controleert en dat de bank dat ook niet hoeft te doen. De bank heeft wel een zorgplicht, maar die gaat niet zo ver dat de bank verplicht is om overboekingen te controleren (nog daargelaten de vraag of dit in het kader van alle privacywetgeving mogelijk is).

Voorkomen is beter

Nu er geen aanknopingspunt is om de bank verantwoordelijk te houden, kan de vergoeding van de schade niet op de bank worden afgewenteld. En als de oplichter ook niet te achterhalen is, draagt u dus de schade. Voorkom dat u in een dergelijke situatie terechtkomt.