Zelfzorg als je druk bent

De zomervakantie heeft me goed gedaan. Ik heb genoten van het hier en nu, zonder laptop, die ik voor het eerst sinds jaren thuis heb gelaten. Ook even geen GRIP. Om toch wat te doen te hebben, lees ik het zelfhulpboek ‘Mindgym, sportschool voor je geest’ van Wouter de Jong. Het boek belooft mentale conditieverbetering in 12 weken. Dat wil ik wel (hoewel ik die 12 weken met een korreltje zout neem)! Het sluit aan op de mentale worsteling waar ik nu in zit. Het geeft verdieping over aandacht voor jezelf, het nut van compassie en zelfcompassie en het streven om gelukkig te zijn.

Het boek bevat veel oefeningen om zelf mee aan de slag te gaan. Door (zelf)compassie uit te oefenen, ben je milder naar jezelf en anderen. Met die houding vergroot je je veerkracht tegen onder andere stress. Als iedereen dit doet, wordt de wereld zelfs een stukje beter en aardiger – ook volgens de Dalai Lama. Met die kennis en de oefeningen kwam ik relaxed en gewapend uit mijn vakantie. Kom maar op met het leven!

De dagelijkse hectiek

Maar het tegendeel is waar. De dagelijkse hectiek van de septembermaand komt over me heen als een vloedgolf. De agenda’s van mijn gezin en die van mij slibben dicht met verplichtingen, sporten, cursussen, verjaardagsfeestjes en ad-hoc-afspraken. In nog geen twee weken steekt de stress als vanouds de kop op. Ik ben terug bij af! Hoe kan dit nou?

Het antwoord weet ik wel: ik heb een tekort aan zelfzorg. Volgens timemanagement hoort zelfzorg in kwadrant 2 (je weet wel: niet urgent, wel belangrijk!). In dit geval is zelfzorg heel belangrijk voor het eigen ik! Toen ik dit twee jaar terug te horen kreeg tijdens een timemanagementworkshop was dat een eye-opener. Eigen tijd is in te plannen! Heel logisch, anders gebeurt het niet. Zoals afspraakjes met vrienden, we-time met je partner, uitjes met de kinderen. Aan een afspraak houden met de ander is te realiseren. Maar aan een afspraak houden met jezelf?

Eigen tijd is in te plannen

De werkelijke zelfzorg, ‘me-time’. Denk aan tijd nemen om te rusten, gezond te eten, studeren en zelfs de online tool GRIP te gebruiken. Het inplannen is stap 1, maar het vervolgens doen, volhouden en in je dagelijks ritme slijten, blijkt taai en frustrerend. Wat maakt voor mij de drempel zo hoog voor zelfzorg? Want de motivatie is er wel: zelfzorg is energiegevend. Ik geloof dat. Toch gek dat ik niet kies om mij op te laden door tijd te nemen voor mijzelf, terwijl ik elke dag wel de tijd neem om mijn mobiele telefoon aan de stekker te koppelen. De excuses zijn vooral talloos.

Zindelijk worden

Ik kies de tijd te gebruiken voor andere dingetjes, die tussendoor komen en meer urgent voelen (maar vaak niet belangrijk.. kwadrant 3!). Wanneer is het mij gelukt een nieuwe (goede) gewoonte aan te leren?! Ik kan er geen bedenken. Ik heb wel mijn kinderen zindelijk leren worden!

Zindelijkheid trainen is in mijn ogen dé grootste uitdaging van het jonge ouderschap. Als ouder kan je deze niet versnellen of eisen. Alleen hopen dat het kwartje (snel) valt door het kind met tijd, aandacht en geduld mee te nemen in het gewenste gedrag. En denk je dat de zindelijkheidstraining succesvol is afgerond, maakt hij een terugval tijdens het life-event ‘kleuterschool’. Het daarna op zijn beloop laten, resulteert in een dagelijks vieze broek. Dus ik investeer opnieuw tijd en aandacht om met mijn zoontje naar de WC te gaan. Zijn motivatie: stickertjes plakken voor elk gelukt plasje in de pot.

Ik geef ons 4 weken, nog voor de zomer. Na 2 weken zie al ik verbetering! Het is een opsteker dat nieuwe-oude gewoontes zo snel aan te leren zijn! Tegenwoordig gebeurt er af en toe nog een ongelukje. Maar hij neemt nu eerder de tijd om tussen het spelen door naar de wc te gaan (dat is ook een vorm van zelfzorg).

Nieuw gedrag

Mijn zelfzorg op de rit krijgen moet niet moeilijker zijn dan nieuw gedrag aanleren aan mijn kind. Met de zomer in volle gang probeer ik het met hardlopen. Mijn motivatie is het verbeteren van mijn lichamelijke houding, vooral de core, om van mijn rugpijn af te komen. In GRIP kies ik voor de module Bewegen. Een 12-weken schema.. Wat lang om van een nieuwe activiteit een gewoonte te maken! Voor de mindfulnesscursus wordt 8 weken aangehouden. Soms wordt 6 weken en zelfs 21 dagen als periode ingezet om nieuw gedrag aan te leren. Echt wetenschappelijk harde cijfers kan ik niet vinden.

Ik besluit 4 weken hard te lopen, 2 keer per week. Daarna zie ik het wel. Twee weken verder merk ik dat ik ernaar uitkijk om te rennen! Een griepje legt het hardlopen een weekje stil. Maar zodra ik me fit genoeg voel, ga ik zelfs intensiever lopen. Een mobiele app leukt mijn motivatie op met het tonen van vooruitgang in mijn hardloopsnelheden en afgelegde afstanden. Ondertussen is het herfst geworden. Ik beloof mezelf dat ik me niet laat afschrikken door het natte weer. Ik ben nu 6 weken onderweg - kan ik al spreken van een nieuwe gewoonte?

Enthousiast over zelfcompassie

Met hetzelfde enthousiasme besluit ik vervolgens dagelijks stil te staan bij het compassie hebben voor mijzelf. Maar zoals gezegd verdampt de innerlijke rust met de toename van drukte. Vooral deadlines kosten de nodige aandacht en late uurtjes. De vermoeidheid als gevolg hiervan zorgt ervoor dat ik alleen maar wil doorploeteren om de dag te overleven. Ik heb geen tijd om op adem te komen, laat staan tijd voor die paar minutenme time. Na een week op mijn tenen lopen, neem ik een moment van reflectie.

Dit gaat niet goed. Is het openstellen voor een paar minuten stilstaan op een dag te hoog gegrepen? Misschien leg ik de lat hoog en wil ik teveel stilstaan bij wat er in mij omgaat, terwijl de basis er nog niet is. In de waan van de dag voelt het stilstaan dan tegennatuurlijk. Oké, kleine stappen. Bijvoorbeeld op drukke momenten van de dag bewust zijn van de drukte. Op die momenten vervolgens een seconde stilzetten met een diepe teug adem en het effect ervan opmerken in mijn lijf. En daarmee ruimte maken in mijn hoofd. Het kan overal, ook als ik de gang oploop om een patiënt naar binnen te roepen of net voordat ik de telefoon opneem. Klinkt goed, en het voelt goed.

De komende 4 weken ga ik er mee aan de slag. Het motiveert nog meer wanneer ik het dagelijks behaalde succes zichtbaar maak. Met een afvinklijst of stickerbeloning. Ik heb goede moed dat (deze vorm van) zelfzorg ooit ook een gewoonte van mij gaat worden.

Kop thee

En vriendelijk hoor ik mij tegen mezelf zeggen: Yuni, neem dan ook even tijd om een kop thee halen of naar het toilet te gaan tussen de patiënten door. En probeer niet te veel te werken in kwadrant 1 en neem eens vaker de tijd voor een goede nachtrust. Allemaal stukjes zelfzorg! Ik weet het. Nu nog doen. Met kleine stapjes. Met vallen en opstaan. En met compassie.

*Compassie: het zonder oordeel aandacht hebben voor je eigen of andermans lijden, de wens hebben om het lijden te wilen verlichten en vervolgens ernaar handelen. Mindfullnes is hier een onderdeel van.

Op verzoek van de blogger is de naam Yuni gefingeerd.