Ontwikkelingen medische aansprakelijkheid

Het aantal claims stabiliseert

Over het algemeen zien wij een stabiliserende trend in het aantal claims, al verschilt dat enigszins per beroepsgroep. Tot 2019 was er sprake van een stijgende trend; het aantal claims nam jaarlijks toe. Vanaf 2019 is dat anders.

Mogelijk is de stabilisatie deels te verklaren als gevolg van de COVID-19-pandemie. Tijdens deze pandemie werd er, met uitzondering van de spoedeisende zorg, minder zorg verleend. Een andere oorzaak kan liggen in de steeds verdere optimalisatie van de klachtbehandeling en de kwaliteit.

De komende jaren zal blijken of deze stabilisatie duurzaam aanhoudt. Het valt niet uit te sluiten dat er een ‘inhaaleffect’ optreedt als gevolg van het feit dat patiënten het claimen hebben uitgesteld tijdens de pandemie, maar dat is op dit moment niet de verwachting.

Los daarvan bestaat de mogelijkheid dat er de komende tijd meer COVID-19-gerelateerde claims gemeld worden; dat wil zeggen claims waarbij patiënten van mening zijn dat COVID-19 en de maatregelen die golden de oorzaak vormen van vermeend onzorgvuldig handelen. Tot op heden valt het aantal COVID-19-gerelateerde claims mee, maar de toekomst is wat dat betreft nog wel wat onzeker.

Aandacht voor de hoogte van het totaal aan schadevergoedingen: sprake van stijging

Het totaal aantal claims stabiliseert, maar de hoogte van de totaal uitgekeerde schadevergoedingen stijgt nog steeds. Als er iets fout is gegaan, betekent dat niet dat het ook fout is gedaan. We erkennen aansprakelijkheid bij onzorgvuldig handelen door de zorgverlener met schade als gevolg.

In ongeveer de helft van de claims wordt aansprakelijkheid erkend of wordt een schikking getroffen. In de andere gevallen wordt aansprakelijkheid afgewezen of wordt de claim ingetrokken. De verhouding erkend – afgewezen is al jarenlang stabiel. Maar, het totaalbedrag dat als gevolg daarvan wordt uitgekeerd aan schadevergoeding stijgt al jaren en dat bedrag stijgt, ook na 2019, verder.

Hoe komt het dat de schadevergoeding blijft stijgen?

Er zijn verschillende oorzaken die de stijgende lijn kunnen verklaren:

• Het vangnet vanuit de overheid verschraalt, waardoor er meer kosten niet vergoed worden vanuit de overheid en dus worden verhaald op een aansprakelijke partij. Denk bijvoorbeeld aan een traplift of bepaalde vervoersvoorzieningen.
• Daar komt bij dat er steeds meer zzp'ers in Nederland zijn. Valt een zzp'er uit, dan is het financiële vangnet vaak beperkter dan bij een werknemer in loondienst.
• Ook de toenemende kosten voor juridische bijstand spelen een rol. Wettelijk is geregeld dat de aansprakelijke partij de kosten voor juridische bijstand van de patiënt vergoedt; de hoogte van deze kosten nemen toe.
• Verder zijn de dalende rekenrente (de rente die wordt gebruikt om toekomstige schadevergoedingen vast te stellen) en wetswijzigingen zoals de Wet Affectieschade van invloed op de hoogte van het totaal aan schadevergoeding.

Wij faciliteren zorgverleners om van en met elkaar te leren op het gebied van incidenten, klachten en claims. Bijvoorbeeld via analyses van anonieme VIM- en claimdata waarmee onder andere collectieve leerervaringen worden ontwikkeld. Maar ook door het delen van persoonlijke verhalen van zorgverleners en praktische informatie van VvAA-deskundigen. Dit kan bijdragen aan de verdere verbetering van de kwaliteit van zorg, wat uiteindelijk ten goede komt aan onze leden én patiënten.